Chủ đề: Hoà âm độc huyền cầm

Em lên mạng nhặt được bài thơ này, post lên đây cho mọi người cùng xem.

Quy anh chị cô bác xem xong thì cho ý kiến nhé. Em cũng chả hiểu bài thơ này ý nói về cái gì. Cứ thấy nó mập mờ. Nhưng mà nghe hay ghê!

Hò Xự Xang Xê Cống

Chảy dọc từ sống lưng
Sông không xương uốn khúc
Núi giật mình đấm ngực
Mấy ngàn năm đứng ngồi
Miếu lăn lóc bình vôi
Khóc mấy mùa bão lụt
Cười băng đồng gió trút
Đám tang gò bông lau
Bông bụt đỏ cúi đầu
Tụng kinh trên sân gạch
Tổ tiên về gõ phách
Phách nghiến hai hàm răng
Bàn thờ không nói năng
Con thằn lằn tặc lưỡi


Cống Xê Xang Hò Xự

Chảy ngang từ trái tim
Trứng rụng ba ngàn cõi
Biển nằm khóc vang dội
Tinh âm chìm trong dây
Hòa âm ghìm trong tay
Nở ra hoa tinh khí
Vút một trời phương ý
Cảm động mắt tre già
Bà con nhìn không ra
Chó mèo tru sặc máu
Liếm đuôi buồn như trấu
Nhe răng tìm hơi quen
Tổ tiên thèm tiếng kèn
Hòa một dây đưa võng

Xự Hò Xang Xê Cống

Luồn vô từ máu me
Gặt mấy mùa gió chướng
Đùn lên mây tám hướng
Nắc nẻ đèn cô hồn
Soi thây ma đầu non
Mắt còn trừng cuối bể
Huyết khô rền bóng xế
Tóc nghẹn ngào bình minh
Một dây buốt thâm tình
Lạnh rền ba ngàn cõi
Ngọn sào đâm dấu hỏi
Đờn nhấn ba ngàn câu
Nhịp buông theo ngàn thâu
Một vệt dài sinh tử


Cống Xê Xang Hò Xự

Luồn ra từ hỗn mang
Miếng trầu nhai đỏ chạch
Búng tay một cái tách
Lồi hết dấu tang thương
Câu vọng cổ bờ mương
Trống chầu nổi gai ốc
Một dây rung trắng tóc
Bồng tiếng khóc hài nhi
Cọng rơm khô bay đi
Mái đình cong nét nhạc
Đờn nhấn ngàn cánh hạc
Thơm núm vú em ngồi
Mượt hết cỏ trên đồi
Mạ non thương nhớ ruộng

Hò Xự Xang Xê Cống

Thả một bè mây bay
Nhấn một dây tráng khí
Hát một câu thích chí
Vớt lên một tiếng cồng
Nhẹ hẫng một duyềnh không
Bà con về đông đủ
Sáng lóa trong tiếng hú
Nhú ngàn lời sương rung
Hít một hơi tận cùng
Thở một hơi tận số
Nhìn mặt nhau bia mộ
Đá khóc trong tiếng đờn
Đờn vuốt mắt ngàn sông
Dây rung ngàn trận gió…

Ngũ âm trong cổ nhạc: Hò, Xự, Xang, Xế, Cống (tương tự như bây giờ dùng Đô, Rê, Mi,...). Truyện Kiều: Cung thương làu bậc ngũ âm.
Anh ko hiểu về mấy vụ nhạc này, nhưng tên bài là "độc huyền cầm" nên có lẽ mấy bản nhạc chỉ dùng 1 dây đàn để đánh chăng.

Mấy cái cung ngũ âm thì em có biết. Hò xự xang xê cống là ngũ âm dùng trong Nhã nhạc Huế và Cải lương của miền Nam.

Bài này đọc lên em thấy nó huyền bí thế nào ấy. Chắc là lấy âm điệu của cây đàn "Độc huyền cầm" làm cảm hứng.

Độc huyền cầm còn gọi là đàn bầu, đàn một dây, Mono Cord...
Một thùng đàn ngày xưa thường dùng ống bương, nay đóng bằng gỗ tốt để tạo sự cộng hưởng, một cần đàn vót bằng tre gai thật già để chùng hay giãn dây đàn tạo cung bậc thấp cao, một bầu đàn bằng 3/4 cái gáo dừa nhỏ nhỏ hay phần trên của trái bầu hồ lô (bầu nậm, bầu đựng rượu)để tạo sự giao thoa sóng khi gảy và một dây đàn bằng kim loại thật mảnh (mảnh hơn cả dây ghuitar). Khi gảy , người nghệ nhân sẽ tuỳ nghi dùng các ngón tay phải để điều chỉnh cần đàn, tay trái gảy và đồng thời chạm cạnh bàn tay vào đuôi dây đàn để tạo bội âm. Âm đàn bầu rộng 3 quãng 8 (bằng đàn tranh).
Còn bài này thì quả thật anh không biết chính xác là có thể dùng để hát (kiểu tài tử) hay không, anh sẽ copy về đi hỏi sư phụ, anh hy vọng sẽ tìm được câu trả lời cho em. Còn đoạn dưới đây:
...
"Chảy ngang từ trái tim
Trứng rụng ba ngàn cõi
Biển nằm khóc vang dội
Tinh âm chìm trong dây
Hòa âm ghìm trong tay
Nở ra hoa tinh khí "
...
Thì các vị xem thế nào, hay hiểu thế nào xin chỉ giáo tường tận. Tiểu sinh thấy nó...

Đây chính xác là một bài thơ, tác giả Nguyễn Lương Vị, một nhà thơ đang ở nam California, Koa Kỳ.