IV - Nhuỵ Kiều tướng quân Triệu Thị Trinh đánh đuổi giặc Ngô

Sống đời nô lệ xót xa;
Ngoại bang thống trị, yêu ma cầm quyền:
Bạo tàn, ác độc, cuồng điên,
Quan quân Nhà Hán ngang nhiên lộng hành:
Tăng quân, củng cố luỹ thành,
Trả thù, tàn sát nghĩa binh Hai Bà;
Ngổn ngang: Hàng vạn quân ta
Phơi thây - Khắp chốn, gần xa lệ tràn;
Non sông biển bạc, rừng vàng
Xác xơ, kiệt quệ, tan hoang, bần cùng...
Kẻ thù vơ vét trống đồng,
Xoá mờ truyền thống cha ông bao đời;
Những mong lung lạc lòng người,
Làm quên quốc nhục, đẩy lui tinh thần...
Sóng yên gần một trăm năm(1),
Lại như bão tố, ầm ầm nổi lên;
Một ngôi sao sáng trời đêm:
Tóc cài trâm báu, chân trên guốc ngà,
Giáp vàng, voi cưỡi, xông pha
Thị Trinh, họ Triệu, quê nhà tỉnh Thanh (2)
Đã cùng Quốc Đạt- người anh-
Núi Nưa tuyển sỹ, mộ binh, tung hoành;
Những mong chém cá Tràng Kình,
Đánh tan Ngô tặc(3), chẳng đành khom lưng;
Trổ tài, thuần phục voi hung,
Dựng màn đá nói, hởi lòng muôn dân;
Núi Nưa, căn cứ xuất quân,
Phất cờ khởi nghĩa, tinh thần dâng cao(4);
Trị sở Cửu Chân lộn nhào;
Chiến thắng Tư Phố xôn xao lòng người;
Thanh danh dậy đất, vang trời,
Muôn dân, trăm họ các nơi theo về;
Lời ru con chốn làng quê,
Lòng dân yêu nước, còn nghe rành rành:
-“Ru con, con ngủ cho lành
Cho mẹ gánh nước, rửa bành con voi
Muốn coi, lên núi mà coi
Có bà Triệu tướng cưỡi voi đánh cồng
Túi gấm cho lẫn túi hồng
Têm trầu cánh kiếm cho chồng đi quân”
Nghĩa binh, đủ mọi thành phần:
Thợ săn, chài lưới, nông dân,... lành hiền;
Dựng xây căn cứ Bồ Điền(5)
Quyết tâm giải phóng toàn miền châu Giao.
Nghìn năm sau, mãi tự hào:
Nhuỵ Kiều nữ tướng, thế vào chân anh-
Bởi Triệu Quốc Đạt hy sinh-
Lệnh quân nghiêm chỉnh, Thị Chinh vỗ về.
Tả xung, hữu đột, chở che;
Bất ngờ ẩn hiện, bốn bề tiến lui;
Xuất quân, thắng trận liên hồi;
Kẻ thù khiếp sợ, đứng ngồi không yên.
(Thứ sử, Thái thú... mấy tên
Bao năm ác báo, phải đền nợ dân).
***
Chúa Ngô lo lắng âm thầm,
Bèn sai Lục Dận đem quân, toàn quyền;
Đến châu Giao, để giữ yên,
Vội lo củng cố những miền đóng quân;
Vung tiền, tìm kế mỵ dân;
Gọng kìm, nhằm hướng Cửu Chân quây tròn...
Quân ta anh dũng trả đòn,
Kiên cường đững vững, sống còn nơi đây;
Bồ Điền, tìm kế phá vây...
Giao tranh ác liệt, chẳng lay chuyển lòng;
Thi Trinh hy sinh anh hùng(6);
Tấm gương Bà Triệu sống cùng non sông:
Kiên cường, bất khuất, thuỷ chung...
Thắm tô truyền thống má hồng Việt Nam.

(1)- Từ năm 43 đến năm 137, phong trào tạm lắng xuống
(2)- Bf Triệu sinh ngày 02-10 Bính Ngọ (226) ở làng Sơn Trung, Nông Cống (Nay thuộc vùng Núi Nưa, Triệu Sơn Thanh Hoá)
(3)- Nhà Hán sụp đổ, TQ hình thành ba nước Nguỵ, Thục, Ngô.Bọn phong kiến nhà Ngô chiếm cứ vùng Hoa Nam, nên thay thế Nhà Hán cai trị nước ta.
(4)- Mùa thu năm 247, Bà Triệu cùng anh là Triệu Quốc Đạt khởi nghĩa, lập căn cứ ở Núi Nưa, đánh thẳng vào Tư Phố, trị sở quận Cửu Chân, chiến thắng rực rỡ.
(5)- Bồ Điền thuộc Hậu Lộc, Thanh Hoá
(6)- Ngày 26-2 Mậu Thìn (Tháng 3 năm 248), Bà Triệu hy sinh trên đỉnh Tùng Sơn.