III - Hai Bà dâng cao cờ “Đền nợ nước, trả thù nhà”

Mê Linh, tiếng trống xa vang;
Mùa xuân Canh Tý(1) rộn ràng lòng dân:
Bà Trưng làm lễ xuất quân;
Lời thề định hướng quyết tâm dựng cờ;
(Báo đền nợ nước, trước lo;
Thù chồng được trả - Chẳng mờ trăng thu);
- “Một, xin rửa sạch nước thù
Hai, xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng
Ba, kẻo oan ức lòng chồng
Bốn, xin vẹn vẹn sở công lênh này”
Hướng theo cờ nghĩa tung bay,
Anh hùng, hào kiệt đó đây tụ về.
Biết bao phụ nữ phòng khuê
Cầm quân đánh giặc, tràn trề uy danh:
- Bà Lê Hoa ở tỉnh Thanh,
- Bà Lê chân mộ nghĩa binh Đông Triều,
- Nhìn sang Hà Bắc, muốn theo:
Ả Di, ả Tắc, đầu chèo: Thánh Thiên,
Vĩnh Huy, Liễu Giáp, Diệu Tiên,
- Hải Hưng thờ phụng ngày đêm, lâu dài:
Bảo Châu, Nguyệt Độ, Nguyệt Thai,
- Ngoại đô(2): Nàng Tía, so tài Quốc Nương,
- Thiều Hoa (Phú Thọ) can trường
- Mẫu thân - Man Thiện- sáng gương kiêu hùng (3),
Càng thêm vững dạ Bà Trưng,
- Cộng đồng tướng lĩnh mọi vùng non sông..
Ào ào khí thế tiến công;
Mê Linh chiến thắng, nức lòng muôn dân.
Khắp nơi rầm rộ ra quân,
Chung tay bóp nát dã tâm Hán triều.
Thành Luy Lâu có quá nhiều
Tội ác giặc Hán đã gieo tháng ngày;
Hai trăm năm để đến nay
Tan tành bởi sức dân đầy hờn căm;
Thái thú Tô Định bất nhân
Phải đền nợ máu, vùi thân chốn này.
(Kẻ giết Thi Sách là đây!)
Thù chồng đã trả, càng say diệt thù.
Trời xuân tan bóng mây mù;
Chiến công Âu Lạc nghìn thu lưu truyền;
Nước non độc lập, bình yên;
Trưng Trắc, Trưng Nhị tô thêm sử vàng;
(Thông minh, dũng cảm, đảm đang,
Rạng ngời Phụ nữ Việt Nam anh hùng).
Nước Âu Lạc được chấn hưng,
Đổi thành Hồng Lạc, non sông rạng ngời;
Trưng vương - Trưng Trắc lên ngôi-
Ban truyền miễn thuế, đổi đời cho dân;
Khẩn trương sắp xếp quần thần,
Chăm lo xây dựng đội quân hùng cường...
Nghe tin Trưng Trắc xưng vương,
Quang Vũ, vua Hán, điên cuồng thị uy;
Lệnh truyền: Mã Viện đem đi
Hai vạn binh mã, tức thì tỏ oai (4)
Vốn là một lão tướng tài,
Hung hăng, hiếu chiến, chông gai trải nhiều...
Quân hùng, tướng giỏi đem theo
Mới ra quân, đã gặp chiêu phủ đầu:
Thánh Thiên chờ đợi từ lâu,
Phục binh Hợp Phố bên nhau hạ đòn.
Viện lui quân, nhằm Quỷ môn(5)
Tiến qua Lãng Bạc(6) vẫn luôn kinh hoàng:
Tướng Tương Liệt, bà Bát Nàn,
Bà Lê Chân... cứ đâm ngang sườn thù;
Lại thên nước lụt, mây mù,
Thâm sơn, độc khí,...từ từ bủa vây
Đã làm Mã Viện chờn tay,
Nản lòng, rối trí, đêm ngày lo âu...
Tiếc rằng vì muốn thắng mau,
Trưng Vương dốc sức đối đầu chọi binh;
Kẻ thù dày dạn chiến chinh;
Ta còn non yếu, nên đành thua to;
Lui binh từng bước - Đâu ngờ -
Cấm Khê là chốn hai Bà hy sinh;
Núi Vua Bà đất Hoà Bình
Ngàn năm mang nặng nghĩa tình quân dân.
Mã Viện đâu được yên thân?
Lửa hờn bùng cháy, lòng dân kiên cường;
Khắp nơi tiếp tục đao thương
Diệt thù rửa hận theo gương Hai Bà.

(1)- Mùa xuân Năm Canh Tý- Tháng 2, năm 40, nhằm lúc Nhà Hán đang lo dồn sức chống đỡ các cuộc nổi dậy cuả nông dân TQ, Hai Bà Trưng quyết định khởi nghĩa; Lễ tế cờ tại cửa sông Hát (Hát Môn, Phúc Thọ, Hà Tây); Lời thề đanh thép đã thể hiện rõ mục tiêu của cuộc khởi nghĩa là trước đền nợ nước, sau trả thù nhà.
(2)- Ngoại đô: Ngoại thành Hà Nội
(3)- Cụ Man Thiện, mẹ hai Bà Trưng đã liên kết các quan lang vùng Ba Vì, lập căn cứ ở làng Man Nguyễn để phối hợp với đội quân “Tử đệ binh gia” của Hai Bà để đánh đuổi giặc Hán.
(4)- Năm 42, vua Hán sai Mã Viện (Mã Văn Uyên) tuổi gần 60, nhưng vẫn hung hăng, hiếu chiến đem 20 vạn quân, hai nghìn thuyền xe sang xâm chiếm nước ta.
(5)- Quỷ Môn quan: Tức Ải Chi Lăng
(6)- Lãng Bạc: Tiên Du, Hà Bắc này nay