II - An Dương Vương và nước Âu Lạc

Triều Hùng sau cuối suy dần(1)
Lòng người Lạc Việt phân tâm, bất bình...
Láng giềng gần gũi, nghĩa tình
Có người Âu Việt, liên minh bao đời:
Quan hệ khăng khít răng môi,
Hôn nhân đằm thắm, cạn lời yêu thương...
Thủ lĩnh Thục Phán can trường
Đem quân lật đổ Hùng vương lụi tàn;
“Âu Lạc” hợp nhất giang san;
“An Dương Vương” hiệu vững vàng dựng xây.
Dân giàu, nước mạnh, đổi thay:
Biết dùng bò kéo, trâu cày vỡ hoang;
Đồ đồng sử dụng vững vàng,
Lại thêm đồ sắt, dễ dàng thành công.
Ngành nghề: Dệt, gốm, nuôi, trồng...
Đóng thuyền vượt biển..., non sông thịnh cường;
Quân binh tinh nhuệ, can trường;
Vài vạn - Thuỷ, bộ - cung thương luyện tài;
Tướng bộ: Cao Lỗ trổ oai;
Lạc Hầu - Tướng thuỷ - quản cai tập tành...
Tầm gần; Giáo mác...giao tranh;
Tầm xa: Cung nỏ giữ thành bình yên.
Nỏ thần: Sức mạnh - Tương truyền-
Bắn ra một phát, giết liền vạn quân.
Đồng bằng ngày một đông dân;
Kinh đô Âu Lạc cũng dần chuyển xuôi(2);
Loa Thành: Công, thủ vẹn mười,
Thuỷ, bộ cơ động, tiến lui, diệt thù.
***
Nhà Tần cử tướng Đồ Thư
Đem quân thắng trận(3) hòng trừ nước ta.
Quyết tâm bảo vệ sơn hà,
Quân dân Âu Lạc xông pha bất ngờ;
Kiên trì: Đêm đánh, ngày chờ
Tìm sơ hở địch, đánh cho tơi bời,
Trải qua hàng chục năm trời,
Giặc Tần bị diệt hơn mười vạn quân;
Đồ Thư chết trận âm thầm...
Kinh hoàng, lũ giặc lui quân, chạy dài.
Lần đầu thắng lợi tỏ oai,
Dân Nam kháng chiến dẻo dai, trí bền.
***
Triệu Đà - Tần tướng - nổi lên
Lập nước Nam Việt ở miền Phiên Ngung(4)
Tưởng mong cát cứ một vùng?
Sau theo Hán đế bạo hung phế Tần;
Từ lâu, nuôi sẵn dã tâm:
Miếng mồi Âu Lạc, mấy lần hóc xương.
Quân dân Âu Lạc kiên cường;
Loa thành sừng sững, khó đường tiến công.
Bẽ bàng, nham hiểm đầy lòng,
Triệu Đà thất trận, vẫn không chịu lùi,
Bèn dùng quỷ kế lủi chui,
Cầu hoà, do thám, tiến lui liệu dần:
Sai con- Trọng Thuỷ- xưng thần,
Cầu hôn, ở rể, núp quần Mỵ Châu;
An Dương vương có ngờ đâu;
Cả tin, nên mắc mưu sâu kẻ thù.
Duyên nồng, có mắt như mù,
Mỵ Châu khờ dại, nghìn thu hận tình;
Nuôi ong trong tay áo mình,
Quân vương đón kẻ bất minh vào nhà;
Nỏ thần, sơ ý lộ ra;
Nội tình, địch chẳng khảo mà tự xưng...
Những người tướng giỏi, tôi trung
Hết lời can gián, dửng dưng, chẳng màng...
Mắc lừa Trọng Thuỷ, nghi oan,
Vua tôi ly tán, giang san rối bời...
Triệu Đà ập đến tận nơi;
Tướng tài xa lánh, ai người cứu nguy?
Nỏ thần đã mất hết uy,
Loa thành trống rỗng, lấy gì bảo an?
Quân vương chạy xuống phương Nam;
Giặc thù đuổi sát, hò vang động trời;
Cao Lỗ vừa kịp đến nơi,
Cản đường, giết giặc, cứu người chạy đi.

7

Tiếc rằng quân ít, lực suy,
Hy sinh anh dũng, rạng uy trung thần.
Biển Đông đã cản bước chân;
An Dương vương trót lỡ lầm, chạy đâu?
Quay nhìn con gái phía sau,
Thấy lông ngỗng rải, hận sầu, vung gươm...
Thương thay: Công chúa Mỵ Nương
Nặng duyên chồng vợ, lầm đường, quyên sinh;
Ngây thơ, chuốc lấy oan tình,
Máu hoà nước biển, lòng mình ai hay?
Hận thù, chua chát, đắng cay,...
Quân vương tự tận! Biển đầy sóng xô;
Bao năm gây dựng cơ đồ,
Lơ là cảnh giác, mơ hồ địch ta,
Chiến công, sự nghiệp ra ma;
Đời đời, để lại, lời ra tiếng vào.
Từ nay: Thuế nặng, sưu cao
Ngoại bang thống trị, biết bao căm hờn?(5)
Đấu tranh quyết liệt, sống còn
Vì nền độc lập, giang sơn vẹn toàn.

(1)- Cuối thế kỷ thứ ba trước CN, triều Hùng suy đốn: Vua suốt ngày chỉ uống rượu, ăn tiệc làm vui; Dân tình ngao ngán, tướng lĩnh bất mãn với vua
(2)-Kinh đô Âu Lạc từ Phong Khê (Bạch Hạc) rời về Cổ Loa và xây thành Cổ Loa (Loa thành) gian khổ suốt 18 năm mới hoàn thành
3-Năm 214 trước CN, tướng Đồ Thư đem 50 vạn quân tiến đánh vùng Đông nam và Nam TQ, chiếm được một số bộ tộc, lập thành 3 quận: Quế Lâm (Bắc Quảng Tây) Tượng quận(Tây Quảng Tây), Nam Hải(Quảng Đông) rồi đem một bộ phận tiến đánh nước ta.
(4)- Triệu Đà đánh chiếm ba quận: Quế Lâm, Nam Hải, Tượng quận của Nhà Tần, lập ra nước Nam Việt, đóng đô ở Phiên Ngung (Quảng Châu, Quảng Đông bây giờ), xưng vua gọi là Nam Việt Vĩ vương.
(5)-Năm 179 trước CN, lần đầu tiên dân tộc ta bị đè nặng dưới ách thống trị của ngoại bang. Đây là năm bắt đầu thời kỳ Bắc thuộc lần thứ nhất, cũng là năm bắt đầu thời kỳ đấu tranh quyết liệt, dai dẳng của dân ta cho nền độc lập, tự chủ của đất nước.