Mùa hoa

Mùa hoa ( Mới)

   Mùa hoa
Người đàn bà
Mặt đỏ phừng
Đủ sức vác ông chồng
Chạy phăm phăm lên núi.
                        *
Mùa hoa
Người đàn ông
Mệt như chiếc áo rũ
Vừa vịn rào vừa đi ngái ngủ.

Hà Nội, 1984 (Rút trong Tuyển thơ Y Phương - Nxb Hội Nhà văn - Năm 2002)

Lời bình của Kim Diệu Hương

Trước đây, khi chưa có Tuyển thơ Y Phương (Nhà xuất bản Hội Nhà văn - năm 2002), bài thơ Mùa hoa của anh được in báo, tạp chí với câu chữ hơi khác bây giờ. Người ta hay nói: “Văn mình, vợ người”, mà lạ chưa, khi bài thơ này của Y Phương được sửa như bây giờ, làm tôi hơi tiếc và xót cứ như là thơ của mình bị sửa đi không bằng?
*
Tôi biết bài thơ này được anh và các biên tập viên sửa đi, sửa lại nhiều lần, đến bây giờ bài thơ thanh thoát hơn, nó đã Kinh hoá vì vừa qua “mỹ viện”, không còn xù xì, gân guốc, mộc mạc, huyền bí, lạ lẫm của người vừa “từ trong rừng ra” nữa? Biết làm sao bây giờ, bởi đây là thơ Y Phương cơ mà? Thế rồi lâu lâu dần cũng quen, mặc dù tôi cứ thấy tiêng tiếc làm sao ấy? Bài thơ này chỉ cần đọc lên là đủ hiểu nhà thơ muốn nói gì rồi. Hình như mọi lời bình phẩm về Mùa hoa lại làm bài thơ bớt hay đi một chút - nói vậy, để nói về những bình phẩm râu ria, rườm rà, vô lối của những anh “chữ đầy bồ” nhưng có “trái tim trơ cằn sỏi đá”. Những năm mới ra đời, Mùa hoa là bài thơ có chữ chồng lên chữ, nghĩa chồng lên nghĩa, cái sự trùng điệp này đã thôi miên cái gã trai quê đồng bằng là tôi. Khi ấy, tôi như đang đứng trước những điều huyền bí, linh thiêng của dốc đèo, rừng rú, suối sông... mà cứ tưởng không bao giờ mình khám phá hết được cái hồn vía của nó đang tàng ẩn bên trong những trùng điệp chữ nghĩa kia? Ta thử so sánh bài thơ Mùa hoa (cũ) và Mùa hoa (mới) để thấy nó có còn chung hồn vía không nhé?

Mùa hoa (cũ)
 Mùa hoa
Mùa đàn bà
Mặt  đỏ phừng
Thừa sức vác ông chồng
Chạy phăm phăm lên núi.
                       *
Mùa hoa
Mùa đàn ông
Mệt như chiếc áo rũ
Vừa vịn vừa đi vừa ngái ngủ.

Và bài thơ Mùa hoa (mới - như đã dẫn ở trên). Tại sao lại là mùa hoa mùa đàn ông và mùa hoa mùa đàn bà? Câu thơ này đa nghĩa hơn.
Xin được bàn trở lại với mấy câu thơ trong bài Mùa hoa: Mùa hoa mùa đàn bà và mùa hoa mùa đàn ông... nói thế ai cũng có thể hình dung ra, nhưng gọi cho nó đúng nghĩa theo cách giải thích bằng chữ nghĩa quen thuộc, ngôn ngữ báo chí đơn thuần - thông tin cấp một thì... nghe ra không ổn.

Tôi đồng cảm với những ý kiến của Trần Mạnh Hảo khi viết về bài thơ Mùa hoa: “Mùa xuân, mùa hoa, mùa ân ái, mùa của người đàn bà thừa sức vác núi non, vác chồng lên đỉnh trời hoan lạc, mùa của đàn ông sau cuộc tình mệt như chiếc áo rũ”.
*
Vậy là bây giờ tôi được chơi thân với hai anh bạn (cũ và mới) có cái tên chung là Mùa hoa. Thực tình, nếu có ai hỏi tôi, anh có quyền lựa chọn một trong hai bài thơ (cũ và mới) để trao “vương miện thơ Y Phương”, tôi sẽ chọn và đề cử ngay... anh bạn Mùa hoa (cũ) vào vị trí ấy mà không cần phải băn khoăn, do dự!

                 Hà Nội, 30-4-2004

(Bài đã đăng Phụ bảnThơ báo Văn nghệ-HNVVN số 14 tháng 8 năm 2004)

Flower season

Flower season
Women season
Flaming red-face
Excess of strength carry husband
Vigorously run quickly climbing mountain.

Flower season
Men season
Tiresomeness like robe is falling
To hold on while going and sleepy.