Dân dao 民謠 • Bài hát dân gian

民謠
Dân dao
Bài hát dân gian

急丈田，長洲縣。
Cấp trượng điền, Trường Châu huyện.
Đo ruộng gấp huyện Trường Châu

田幾何？百餘萬。
Điền kỷ hà? Bách dư vạn.
Ruộng bao nhiêu? Hơn trăm vạn

奉部文，一年限。
Phụng bộ văn, nhất niên hạn.
Công văn bộ hạn một năm

朝廷丈田除浮粮，
Triều đình trượng điền trừ phù lương,
Triều đình đo ruộng trừ thóc ngoại ngạch

浮粮若除須補亡。
Phù lương nhược trừ tu bổ vương.
Trừ thóc ngoại ngạch cần phải bổ nơi nào còn sót

下跨河水上山岡，
Hạ khoá hà thuỷ thượng sơn cương,
Dưới đến mặt nước sông, trên đến mỏm núi

菜畦菱蕩都抵當。
Thái huề lăng đãng đô để đương.
Vạt rau, đám ấu đều phải đóng thuế

插旗四角周中央，
Tháp kỳ tứ giác chu trung ương,
Cắm cờ bốn góc làm chừng

男奔女走群慞惶。
Nam bôn nữ tẩu quần chương hoàng.
Trai chuồn gái chạy thảy nhớn nhác

上官督縣令，
Thượng quan đốc huyện lệnh,
Quan trên đốc xuống huyện

縣令責里正。
Huyện lệnh trách lý chính.
Huyện dồn đến làng xã

里正不識弓尺寸，
Lý chính bất thức cung xích thốn,
Các ông lý không biết cách đo

轉雇狙獪代持籌，
Chuyển cố thư quái đại trì trù,
Phải thuê bọn gian giảo tính toán hộ

長短方圓一手定。
Trường đoản phương viên nhất thủ định.
Dài ngắn vuông tròn nắm trong tay

一手定，一手更。
Nhất thủ định, nhất thủ canh.
Tuỳ mà quyết định thay đổi

私田縮，官田盈。
Tư điền súc, quan điền doanh.
Ruộng tư thiếu ruộng công thừa

移重挪輕無不有，
Di trọng na khinh vô bất hữu,
Bên nặng bên nhẹ đủ điều

田主瞠眼不敢爭。
Điền chủ sanh nhãn bất cảm tranh.
Chủ ruộng chớn mắt ra không dám tranh cãi

縣家覆丈豈能遍，
Huyện gia phú trượng khởi năng biến,
Huyện đo sao mà khắp được

但取溢額可考成。
Đãn thủ dật ngạch khả khảo thành.
Chỉ cần dư ngạch là xong

急丈田，限一年。
Cấp trượng điền, hạn nhất niên.
Đo ruộng gấp, hạn một năm

官比票，吏索錢。
Quan tỷ phiếu, lại sách tiền.
Quan so phiếu, lại đòi tiền

官田未見增什一，
Quan điền vị kiến tăng thập nhất,
Ruộng công mười chưa thấy tăng một

民錢已聞費萬千。
Dân tiền dĩ văn phí vạn thiên.
Tiền dân dã phung phí nghìn vạn

君不見：
Quân bất kiến:
Bác chẳng thấy:

一縣圖書七百四十一，
Nhất huyện đồ thư thất bách tứ thập nhất,
Trong một huyện, có đến bảy trăm bốn mươi mốt bản vẽ ghi chép

日造黄冊堆積高於山。
Nhật tạo hoàng sách đôi tích cao ư san.
Hằng ngày lập thành hộ khẩu cao như núi.