Nước mắm

Khi tôi cai sữa mẹ
Là trong miệng tôi có mùi nước mắm rồi
Bà tôi dùng nước mắm khuấy bột cho tôi.

Ở cái thời hầu như không có cá thịt
Nước mắm là nguồn đạm duy nhất.
Đồng tư năm xu
Là loại nước mắm vô cùng cao cấp.

Tôi có thể chan nước mắm vào cơm trắng
Ăn ngon lành một lúc ba bát.
Nhiều lần đi bơi về đói quá, chưa có cơm
Tôi húp một ít nước mắm cho đỡ mệt.

Nước mắm được đem chưng, cô lại, cháy khô
Thành một thứ giống trứng mà không phải trứng
Nên anh em tôi vẫn gọi đùa là trứng voi
Mỗi miếng cơm chỉ được lấy đầu đũa quệt vào một tý thôi.

Nước mắm đã nuôi tôi lớn lên
Dù gầy gò nhưng không quặt quẹo.
Nếu hồi đó nước mắm chủ yếu là hoá chất
Thì biết lấy gì để thành thịt, thành da
Thành những nơ ron thần kinh
Trong đầu óc chúng ta?

“Thịt không hành như canh không mắm”
Bữa cơm Việt Nam không nước mắm không ngon!

Cá
Và mọi thứ còn lại trên mảnh lưới
Trộn với muối để lên men
Tạo axit amin
Tiêu diệt hầu hết vi khuẩn, vi trùng
Lắng đọng tất cả bẩn thỉu, cặn bã
Biến thối thành thơm
Chắt ra đạm lỏng
Dễ bảo quản, dể vận chuyển, dể dùng.
Dân tộc tôi thật kỳ công
Thế giới chẳng mấy nơi biết làm như vậy!

Xin đừng phụ nước mắm
Thứ đã nuôi sống dân tộc
Thứ đã tạo nên chúng ta!
Biết đâu đến ngày lại cần nước mắm
Để có thịt, có da?

Hà Nội, 14/3/2019.