Bài thơ Đất Vị Hoàng của Trần Tế Xương là một bài thơ trào phúng, được viết theo thể thất ngôn bát cú. Bài thơ thể hiện thái độ phẫn uất, bất bình của nhà thơ trước những đổi thay của xã hội, sự đổi thay đó làm mất đi những thứ vốn có, đó là những giá trị, truyền thống tốt đẹp, thay vào đó là cái lối sống nửa tây nửa ta kệch cỡm, lố bịch, đáng lên án. Bài thơ mở đầu bằng một câu hỏi tu từ, như một lời khẳng định chắc nịch của nhà thơ về sự khác biệt của đất Vị Hoàng so với những vùng đất khác:
Có đất nào như đất ấy không?
Hai câu thực, nhà thơ vẽ ra một bức tranh hiện thực về xã hội Vị Hoàng:
Phố phường tiếp giáp với bờ sông.
Nhà kia lỗi phép con khinh bố,
Mụ nọ chanh chua vợ chửi chồng.
Trong bức tranh ấy, phố phường tiếp giáp với bờ sông, một hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam. Tuy nhiên, trong xã hội Vị Hoàng, con cái không còn kính trọng cha mẹ, vợ chồng lục đục, cãi vã. Đây là những biểu hiện của sự suy đồi đạo đức, lối sống trong xã hội. Hai câu luận, nhà thơ tiếp tục nêu lên những biểu hiện tiêu cực của xã hội Vị Hoàng:
Keo cú người đâu như cứt sắt,
Tham lam chuyện thở rặt hơi đồng.
Người dân Vị Hoàng trở nên keo kiệt, tham lam, chỉ biết lo cho bản thân, không quan tâm đến người khác. Đây là những biểu hiện của lối sống ích kỷ, chỉ biết đến lợi ích cá nhân. Hai câu kết, nhà thơ kết lại bài thơ bằng một câu hỏi tu từ, như một lời khẳng định chắc nịch về sự khác biệt của đất Vị Hoàng so với những vùng đất khác:
Bắc Nam hỏi khắp người bao tỉnh,
Có đất nào như đất ấy không?
Câu hỏi này không chỉ là một lời khẳng định về sự khác biệt của đất Vị Hoàng, mà còn là một lời châm biếm, mỉa mai sâu cay của nhà thơ đối với xã hội đương thời. Bài thơ Đất Vị Hoàng đã thể hiện tài năng trào phúng của Trần Tế Xương. Nhà thơ đã sử dụng những hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, nhưng lại mang hàm ý sâu sắc, phê phán những thói hư tật xấu của xã hội. Bài thơ đã để lại trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm về xã hội đương thời và cả xã hội hiện nay.