Triệu Thị Trinh

Là người con gái Cửu Chân,
Tuổi thơ chí khí bản thân hơn người.
Noi gương Trắc, Nhị giúp đời (1),
“Cưỡi cơn gió mạnh, chém khơi cá kình,
Giang sơn lấy lại nước mình,
Dựng nền độc lập, coi khinh tớ người” (2).
Võ công, sức mạnh tuyệt vời,
Nui Nưa tụ nghĩa nghìn người tráng đinh.
Cùng anh Quốc Đạt khởi binh,
Chiếm nơi Tư Phố quê mình vùng Thanh (3).
Giặc Ngô khiếp sợ uy danh,
Tôn bà “Lệ Hải Bà Vương” một thời (4).
Họ cho: “đánh cọp dễ thôi,
Vua Bà đối mặt thực thời gian nan” (5).
Ngô Quyền sai Lục Dận sang (6).
Thế cô quân ít Bà đành chịu thua.
Sau năm sáu tháng tranh đua,
Vua Bà tuẫn tiết lúc vừa hai ba (7).
Đông Ngô đô hộ nước ta,
Kể từ nổi dậy tính là bốn năm (8).
Vua Bà vang dội tiếng tăm,
“Hùng tài trinh nhất phu nhân”, tôn thờ (9).

(1) Khi cha bà hỏi về chí hướng mai sau, tuy còn ít tuổi, bà đã rằn rỏi thưa: “Lớn lên con sẽ đi đánh giặc như bà Trưng Trắc, Trưng Nhị”
(2) Năm 19 tuổi, đáp lời người hỏi bà về việc chồng con, Bà Triệu nói:
“Tôi chỉ muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng dữ, chém cá trường kình ở biển Đông, lấy lại giang sơn, dựng nền độc lập, cởi ách nô lệ, chứ không chịu khom lưng làm tì thiếp cho người!”
(3) Bà dẫn quân đánh chiếm huyện trị Tư Phố[6] nằm ở vị trí hữu ngạn sông Mã. Đây là căn cứ quân sự lớn của quan quân nhà Đông Ngô trên đất Cửu Chân.
(4) Giặc đã xảo quyệt phong cho Bà Triệu đến chức Lệ Hải Bà Vương (nữ vương xinh đẹp của vùng ven biển), để mua chuộc Bà, song Bà không một chút xao động.
(5) Quân Ngô khiếp uy dũng của Bà Triệu nên phải thốt lên rằng:
Hoành qua đương hổ dị, Đối diện Bà vương nan.
Dịch là: Múa giáo đánh cọp dễ, Đối mặt Vua Bà thì thực khó.
(6) Vua Ngô sai Lục Dận là cháu danh tướng Lục Tốn (đừng đánh bại Lưu Bị vua Thục-Tam Quốc), sang đánh, Lục Dận liền dùng của cải mua chuộc một số lãnh tụ địa phương để làm suy yếu và chia rẽ lực lượng nghĩa quân. không có sự hỗ trợ của các phong trào đấu tranh khác nên căn cứ Bà bị bao vây cô lập.
(7) Theo Việt Nam sử lược, bà chống đỡ với quân Đông Ngô được năm, sáu tháng thì thua. Bà Triệu đã tuẫn tiết trên núi Tùng (Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc, Thanh Hoá) vào năm Mậu Thìn (248), lúc mới 23 tuổi.
(8) Khởi Nghĩa năm 19 tuổi tuẫn tiết 23 tuổi.
(9) Vua Lý Nam Đế (tức Lý Bí) khen Bà Triệu là người trung dũng, sai lập miếu thờ, phong là: “Bậc chính anh liệt hùng tài trinh nhất phu nhân”.