Nam ta vốn hợp lòng trời
Chọn anh tài xuống giúp đời vì dân
Bao phen sóng gió kinh luân
Bấy nhiêu hào kiệt, thánh nhân trợ phò
Đầu khoa bảng đặt thước đo
Trạng nguyên bốn chín mày mò thử kê.
Dương A niên thiếu nổi lên
Khôi ngô mặt mũi họ tên Nguyễn Hiền
Sứ Tàu đố bí chữ "Điền"
Các quan lè lưỡi, vua truyền về kinh
Đâu đây đám trẻ chăn trâu
Hát rằng tích tịch tang tình,tình tang.
Thượng Hồng, Uông Hạ châu làng
Thượng thư là chức vua ban cho Trần
Thác phong Mạnh Đạo, Phúc Thần
Đề cao tâm sáng, đức dầy, trí cương
Chịu thương chịu khó thói thường
Mẹ ông đức hạnh gieo ươm người hiền.
Trại Kinh phân Trạng đầu tiên
Khoa này Trương Xán, Trần Uyên bảng vàng
Say mê vẻ đẹp thiên nhiên
Họ Trương triết lí vật liền vào nhau.
Bính Dần kinh sách làu làu
Thiệu Long thứ chín Cố, Liêu ngang hàng
Phạm Triền, Thanh Miện vẻ vang
Có ông Hiến sát sứ quan nhà Trần
Diễn Châu ca tụng nghìn xuân
Khai khoa xứ Nghệ, chống quân Nguyên này
Ngàn dòng một mạch nhớ ngay
Chẳng màng danh lợi, mảy may quan quyền
Quí thay! "Biến pháp tam chương"
Quân sư hiến kế tỏ tường việc binh.
Hàn vi cảm thán thương mình
Bà con hắt hủi phải tìm xứ xa
Thành danh lại đến mặn mà
Tranh nhau cầu cạnh mọi nhà kết thân!
Nản đời tráo trở mấy phần
Giam lì ở Viện Hàn Lâm tĩnh lòng
Huyền Quang Tôn Giả thiền tông
Trúc Lâm Yên Tử tổ dòng thứ ba
Mĩ nhân giá họa cà sa
Lên chùa hầu chuyện, thơ ca ý đầu
Lả lơi ong bướm hồi sau
Thị ôm, níu kéo đèn dầu tứ tung
Sư run giận đuổi đùng đùng
Ả bèn khóc lóc rằng cần cứu cha
Mong thầy giúp đỡ cho qua
Động tâm sư mới lấy ba thoi vàng
Hồi cung, ả bịa chuyện gian
Dâng thơ giả dối, chứng là chứng đây
Hầm hầm vua lệnh đuổi thầy
Ùn ùn dân chúng đông tây kéo về
Kinh thành chật ních bốn bề
Kêu oan đánh trống, hả hê trần tình
Thân hành vua bỏ triều đình
Ăn năn, tạ lỗi tường minh lòng mình
Quốc sư phong bất thình lình
Huyền Quang một dạ tụng kinh Niết bàn.
- Nếu kể các vị đỗ đầu thì là 56 người, ở đây chỉ xin nêu Chính danh Trạng nguyên
- Làng Dương A, huyện Thượng Hiền, phủ Thiên Trường nay là xã Nam Thắng, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định
- Trần Quốc Lặc: châu Thượng Hồng, làng Uông Hạ nay là thôn Uông Hạ, xã Minh Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Mạnh Đạo Đại Vương
- Năm 1256: khoa thi cử đầu tiên và năm đó Trương Xán đỗ đầu, Trần Uyên thám hoa
- Trần Cố: làm quan đến chức Hiến sát sứ, xã Phạm Triền,huyện Thanh Miện, phủ Hạ Hồng nay là thôn Phạm Lý, xã Ngô Quyền, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương
- Bạch Liêu: quê làng Yên Xá, huyện Đông Thành, phủ Diễn Châu nay là huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An! Ông còn là người soạn ra "Biến pháp tam chương" là kế hoạch tuyển quân, dự trữ lương thực và củng cố biên giới phía Nam
- Huyền Quang Tôn Giả: tên thật trước khi xuất gia là Lý Đạo Tái, là tổ thiền đời thứ ba của phái Trúc Lâm Yên Tử nay là chùa Yên Tử tỉnh Quảng Ninh
- Điểm Bích: cung nữ hầu cận vua
*) Bài thơ được làm từ năm 2011 nhân khi đọc tiểu sử một số ông Trạng nổi tiếng ở nước ta. Sau vì không tìm được dữ liệu thông tin nguồn gốc các ông Trạng khác và thời gian tương tác với cảm hứng cạn kiệt nên bài thơ chỉ làm đến Trạng Nguyên Lý Đạo Tái (tổ thiền thứ ba dòng phái Trúc Lâm Yên Tử) là hết.
Đăng nhập bằng Facebook