Quang Trung

Anh hùng bách thắng nhất Nam bang,
Áo vải cờ đào xướng nghĩa nhân.
Nam Bắc phân tranh “Người” thống nhất (1),
Thâu về một cõi Việt giang san.

Đánh bại ngoại xâm hai trận lớn,
Rạch Gầm-Xoai Mút thắng Xiêm La.
Đống Đa thắng giặc Thanh như chớp,
Dứt lệ cống người vàng nước ta (2).

Cầm quân xuất chúng một không hai,
Tế thế kinh bang chẳng kém ai.
Kỹ thuật phương Tây người áp dụng (3),
Chiêu hiền đãi sĩ trọng người tài.

Bỏ thuế dinh điền khuyến cấy cày (4),
Ngoại thương giao thiệp với phương Tây.
Mở trường thôn xã, nôm thi cử
Cải cách tu hành, chân Phật thầy (5),.

Vận nước Việt Nam thật chẳng may,
Ba năm trị nước vẫn chưa đầy (6),
Băng hà khi tuổi đang sung sức,
Bỏ lại vua con còn dại ngây.

Nhà Nguyễn sau này luôn xoá bỏ,
Công trình chứng tích của Tây Sơn,
Đền thờ khắp nước dân ghi nhớ,
Nguyễn Huệ anh hùng dạ sắt son.

(1) Cuộc chiến diễn ra trong vòng 2 tháng trong năm 1786 và kết thúc bằng thắng lợi lớn của Tây Sơn, tiêu diệt chính quyền chúa Trịnh ở Bắc Hà.
(2) Sau khi Liễu Thăng bị chém đầu ở ải Chi Lăng. Vua Lê Thái Tổ muốn giao hảo với nhà Minh để di dưỡng dân khí, họ đòi 2 tướng vàng cống cho Tàu, vua chỉ cống vàng đủ số cân 2 tượng, các triều sau thỉnh thoảng cống tượng, khi Quang Trung đâi thắng quân Thanh mới sai Ngô Thời Nhậm viết thơ yều cầu Càn Long bãi bõ lệ nầy.
(3) Tiếp thu khoa học kỹ thuật hiện đại từ phương Tây trang bị quân đội hiện đại (hải quân thời Tây Sơn còn hiện đại hơn cả hải quân nhà Nguyễn sau này).
(4) Bỏ thuề nông nghiệp từ Sông Gianh ra đến Bắc Hà. Hoa kiều từng sống ở Huế dưới thời Tây Sơn vẫn còn hoài niệm về sự cai trị của Nguyễn Huệ, họ nhận xét với thương gia người Anh cho rằng Quang Trung cai trị ôn hoà và công bằng hơn các vua nhà Nguyễn (Gia Long và Minh Mạng).
(5) Về giáo dục, ông cải tiến thi cử theo hướng thiết thực và ban hành chính sách khuyến học, khuyến khích dùng chữ Nôm thuần Việt thay cho chữ Hán, sắp xếp lại chùa chiền dư thừa và bài trừ mê tín dị đoan.
(6) Sau 20 năm liên tục chinh chiến và 3 năm trị nước, khi tình hình đất nước bắt đầu có chuyển biến tốt thì Quang Trung đột ngột qua đời ở tuổi 39.