Giả trai gia nhập nghĩa binh,
Hoàng Nghiêu, Nguyễn Chích quân tình mạnh thay! (1).
Nghĩa quân luyện tập đêm ngày,
Địa hình hiễm trở trận bày thắng Minh (2).
Tăng cường tuyển chọn quân binh,
Một lần có một thư sinh xin vào.
Gặp ngay chủ tướng để chào,
Xin vào quân ngũ diệt thù non sông.
Ông mời tỉ thí võ công,
Trong quân bộ tướng đều không thắng người.
Khen cho sức khoẻ tuyệt vời,
Tướng quân Nguyễn Chích lại mời vật thi.
Lâm vào thế bí một khi,
Thư sinh thú nhận mình thì giả trai (3).
Thị Bành họ Nguyễn chẳng sai,
Ông thêm mến mộ giữ tài năng ngay.
Tình yêu nẩy nở tháng ngày,
Cưới bà làm vợ giúp ngài quân trung.
Ông bà có sở thích chung,
Nuôi bồ câu luyện chúng dùng truyền tin (4).
Cùng chồng đánh trại quân Minh,
Giải vây căn cứ lui binh quân Tàu (5).
Hoàng Nghiêu khi bị vây lâu,
Cắt dường lương thực dễ đâu đầu hàng.
Thị Bành đang ở quê làng,
Bà liền tập hợp quân trang trại liền,
Đang đêm rầm rập trống chiêng,
Quân thù hoảng sợ phải liền lui binh (6).
Lam Sơn hợp nhất quân mình,
Quân bồ câu giúp viện binh kịp thời (7).
Lam Sơn khen ngợi công người,
Giúp cho thóc mật nuôi đời bồ câu.
Vì chồng đóng góp công lao,
Dù trong gian khó dồi dào lạc quan.
Giúp chồng vượt nổi hàm oan,
Đợi ngày phục chức huy hoàng như xưa (8).
(1) Trong số các cuộc khởi nghĩa chống quân Minh thời kỳ này, cuộc khởi nghĩa do Nguyễn Chích lãnh đạo có quy mô lớn.
(2) Dựa vào địa hình hiểm trở, gồm những vách núi dựng đứng, Nguyễn Chích đã nhiều lần đẩy lùi các cuộc tấn công của quân Minh.
(3) Trước mệnh lệnh, sự thúc ép của binh tướng, người này buộc phải thú nhận với Nguyễn Chích rằng mình là gái giả trai, tên thật Nguyễn Thị Bành.
(4) Nguyễn Chích đã được bố truyền nghề nên ông có biệt tài nuôi chim bồ câu rất giỏi. Nguyễn Thị Bành cũng trở thành trợ thủ đắc lực cho chồng huấn luyện đội quân chim bồ câu.
(5) Khi Trương Phụ đem đại quân bao vây, quyết san bằng căn cứ Hoàng Nghiêu, bà Nguyễn Thị Bành cùng chồng chỉ huy binh sĩ đánh tan quân địch.
(6) Nhận được tin chồng đang bị bao vây, phó tướng Nguyễn Thị Bành đang ở quê nhà, liền đến các làng xã tập hợp khoảng 60 trai tráng, mang nhiều cờ cùng gươm dao, đến đêm thì tiến vào căn cứ, vừa đi vừa dẫm chân rầm rập.
(7) Nhiều lần nghĩa quân Lam Sơn bị vây khốn. “Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần / Lúc Khôi Huyện quân không còn một đội”, thức ăn cạn kiệt thì cũng chính đội quân bồ câu của vợ chồng Nguyễn Chích đã mang thư truyền tin để ứng cứu lẫn nhau.
(8) Thời gian đầu, Lê Chích được tham gia triều chính nhưng sau đó ông bị Lê Lợi cách chức do sự nghi ngại công thần của Lê Lợi.
Năm 1433, Lê Thái Tổ mất, con là Lê Thái Tông lên thay. Lê Chích được phục chức làm Đồng tổng quản châu Hoá, trấn thủ Thát Ải.
Đăng nhập bằng Facebook