Trong giòng sử giữ biên cương,
Duy trì ổn định Bắc phương Lý triều.
Hôn nhân giao kết với nhiều,
Mán Mường tù trưởng để chiêu dụ hoà.
Thiên Thành, Lý Thái Tông ta (1),
Bình Dương công chúa gả nhà Lạng Châu.
Ấy Thân Thiệu Thái đứng đầu (2),
Đến năm Thông Thuỵ tiếp sau Kim Thành.
Gả Lê Tông Thuận, Phong thành(3),
Cùng năm gả tiếp Trường Ninh cho nhà:
Hà Thiên Lãm, Thượng oai xa (4),
Lân bang kết nghĩa thông gia hợp hoà.
Ngọc Kiều công chúa lìa xa,
Vào năm Quý tỵ biết bà là thân:(5)
Chân Đăng châu mục phu nhân...
Thái Tông đã gả mấy năm trước rồi.
Lý Nhân Tông, vua tiếp đời,
Nàng Khâm Thánh gả cho người Vị Long(6).
Diên Bình gả chúa Phú Lương,
Chủ vùng Giang, Thái họ Dương người Tày.
Tự Minh tự sáng tên này,
Lều tranh bừng sáng lúc ngài sinh ra (7).
Lý Anh Tông Giáp tý qua,
Thiều Dung lại gả cho nhà Tự Minh (8).
Tự Minh phò mã quang vinh,
Dọc biên cương Bắc an bình vững tâm.
Tống Đàm Hữu Lượng lấn xâm (9),
Tự Minh đánh đuổi dẹp an giặc nầy.
Thuỵ Miên công chúa được xây:
Nhà nơi châu Lạng thợ thầy vua ban (10).
Hai mươi bốn Lộ nước Nam (11),
Các công chúa đươc vua ban Lộ nhiều.
Hồi môn hay của cải đều:
Giúp dân giúp nước giúp triều đình ngay.
Huệ Tông không có con trai,
Vua chia các Lộ như bày hồi môn (12).
Cho nhiều công chúa vương tôn,
Cùng nhau gìn giữ bảo tồn nước non.
(1),(2) Năm Thiên Thành thứ hai (1029), vua Lý Thái Tông đã gả công chúa Bình Dương cho châu mục châu Lạng (nay là đất Lạng Sơn, Bắc Giang) là Thân Thiệu Thái.
(3) Năm Thông Thuỵ thứ ba (1036), nhà vua lại gả công chúa Kim Thành cho châu mục châu Phong là Lê Tông Thuận
(4) Châu mục châu Thương Oai là Hà Thiên Lãm.
(5) Năm Quý Tỵ (1113), phu nhân của châu mục Chân Đăng (vùng Thanh Thuỷ, Tam Nông của Phú Thọ) là công chúa Ngọc Kiều mất. Vốn công chúa được Lý Thái Tông gả cho châu mục này.
(6) năm Nhâm Tuất (1082), công chúa Khâm Thánh lại được gả cho châu mục châu Vị Long (vùng Chiêm Hoá, Tuyên Quang) là Hà Di Khánh.
(7) Lúc mẹ Dương Tư Minh lâm bồn ông lều tranh nhà rực sáng nên cha mẹ dặt tên Tự Minh: tự sáng.
(8) Công chúa Thiều Dung gả cho Tự Minh.
(9) Đàm Hữu Lượng nước Tống đến cướp châu Quảng Nguyên (nay thuộc Cao Bằng) của nước ta, vị phò mã lang này được vua sai đi đánh, đã có công đánh cho quân giặc không còn mảnh giáp.
(10) Năm Đinh Mão (1147), vua Lý Anh Tông đã sai thợ làm nhà cho công chúa Thuỵ Thiên ở châu Lạng.
(11) Năm Nhâm Ngọ (1222), vua đã chia nước Đại Việt làm 24 lộ, trong đó có nhiều lộ được chia cho các công chúa ở và cai quản.
(12) Năm 1224, vua Lý Huệ Tông trị vì, ông “không có con trai để nối nghiệp lớn, các công chúa đều được chia các lộ làm “ấp thang mộc” (tức ấp quê hương vua).
Đăng nhập bằng Facebook