Ông Tơ, bà Nguyệt

Đời nhà Đường có tên Vi Cố đi kén vợ phương xa, tới đất Tống Thành, gặp chủ quán tử tế đem mối, chỉ con gái họ Phan ở đàng sau chùa Long Hưng, lại biểu tối phải đi tới chùa.

Vi Cố nghe lời đi tới chùa, xảy thấy một người già cả ngồi dưới thềm chùa, bên mình có một cái túi, hai tay mở sách đưa lên trăng mà coi. Vi Cố hỏi là sách gì. Người già ấy nói là sách hôn thơ trong thiên hạ. Vi Cố hỏi túi ấy là túi gì? Người già nói là túi xích thằng, để mà cột chân các kẻ làm vợ chồng; dây ấy cột rồi, dầu người thù nghịch, hoặc ở phương xa cũng phải phối hiệp, không chạy chối được.

Vi Cố nói có người chỉ con họ Phan, con ấy có được chăng?

Người già nói chưa được; lại rằng: “Vợ cậu mới có tuổi, 17 tuổi mới về nhà cậu.”

Vi Cố nóng hỏi con ấy ở đâu?

Người già nói nó là con mụ bán rau, họ Trần, ở đàng sau xóm quán. Người già chỉ đàng rồi biến mất.

Sáng ngày, Vi Cố bươn bức đi tìm, tới xóm rau thấy một mụ già bồng một đức con gái nhỏ chừng ba tuổi, mặt mũi xấu xa, lem hem như con ăn mày. Vi Cố tức mình trở về nhà quán, trao gươm biểu tên đầy tớ đi giết con nhỏ ấy cho được thì cho một trăm quan tiền.

Tên đầy tớ lãnh mạng đi, đâm một gươm phạm nhằm chưn mày con nhỏ, mụ già bồng con chạy khỏi.

Cách 14 năm, con nhỏ ấy lưu lạc qua đất Tương Châu, bà Thứ sử đất ấy thấy con nhỏ dung nhan đẹp đẽ, trên chưn mày thường dán một miếng giấy bằng đồng tiền, tục kêu là dán hạnh, đòi hỏi lắm, nó bèn nói thiệt rằng nó là cháu ông quận thú, cha nó chết thuở nó còn bé, nhờ vú bán rau mà nuôi. Một bữa vú bồng nó đi chơi ngoài đàng, xảy có quân hoang đâm nhằm chang mày, vú bồng nó mà chạy mới khỏi chết. Bà Thứ sử bèn làm mai gả cho Vi Cố, ấy gọi là Thiên duyên.