Âm nhạc Музыка

Trong ngôi nhà nhô cao
Men theo cầu thang hẹp
Hai người khiêng dương cầm
Mang chuông lên đỉnh tháp

Đưa dương cầm lên cao
Trên sóng nhà lớp lớp
Đưa bia ghi lời răn
Lên bệ cao đá ghép

Ngẫu hứng mang tiếng nhạc
Chớp, sấm rền trong đêm
Số phận ai đơn chiếc
Tầm tã mưa trước thềm

Đêm mưa, trong ánh nến
Thay nỗi niềm ngây thơ
Sô-panh ngồi ghi lại
Những điều mình đang mơ

Hay vượt trước thời gian
Trên biển nhà thành phố
Đôi cánh Walkirja
Trong thét gào bão tố

Giữa ồn ào đổ vỡ
Nhạc Traikovski
Cảm thương nhoà nước mắt
Paolo, Frantrekski

Boris Pasternak trong thi ca Nga Xôviết

Boris Leonidovich Pasternak sinh ở Matxcơva. Cha ông là hoạ sĩ, còn mẹ là một nghệ sĩ dương cầm nổi tiếng. Từ nhỏ ông đã sống trong môi trường nghệ thuật. Ngôi nhà tuổi thơ của ông nhà nơi lui tới của các nhạc sĩ, hoạ sĩ, nhà văn, trong số đó có cả Lev Tolstoi.

Từ năm 13 tuổi cậu bé Pasternak đã say mê âm nhạc bởi chịu ảnh hưởng của nhà soạn nhạc vĩ đại A.N.Skriabin. Thế nhưng năm 1909 ông chia tay với ước vọng sáng tác của mình để nghiên cứu triết học và trở thành sinh viên ngành triết, khoa Lịch sử và Ngữ văn ĐHTH Matxcơva. Để tự hoàn thiện mình trong lĩnh vực triết học ông sang Đức, vào học trường ĐHTH Marburg. Dù có những thành công nhất định trong triết học, nhưng một lần nữa ông lại từ bỏ nó, như đã một lần chia tay với niềm say mê âm nhạc của mình.

Pasternak bắt đầu làm thơ. Năm 1914 tuyển tập đầu tay dưới nhan đề “Sinh đôi trong những đám mây” ra mắt bạn đọc. Thi ca trở thành số phận, thành mảnh đất phát triển tài năng của ông. Trong thi ca đã bao gồm cả những niềm say mê trước kia của ông như âm nhạc và triết học.

Trong một bài thơ tặng Pasternak, A. Akhmatova viết: “Ông được trời cho tuổi thơ vĩnh hằng”. “Tuổi thơ vĩnh hằng” chính là bản chất của nhân cách Pasternak trong thi ca. Ông nhìn cuộc sống bằng đôi mắt mở to, và cuộc sống luôn làm ông kinh ngạc, thán phục với những biểu hiện lôi cuốn tuyệt trần. Giai đoạn đầu trong sáng tác của mình Pasternak viết những dòng thơ cầu kỳ, dành cho một số bạn đọc hạn chế có khả năng đánh giá tài năng của ông. Bước ngoặt lớn đã đến vào giữa thập kỷ 20, khi nhà thơ bắt đầu viết về các đề tài xã hội. Thực chất của sự thay đổi đề tài này đã được Gorky hiểu rất chính xác, trong một bức thư gửi nhà thơ sau khi đọc trường ca “Năm 95” Gorky viết: “Một tác phẩm xuất sắc, nằm trong số những tác phẩm sẽ tồn tại dài lâu. Tôi không giấu ông điều này: Trước cuốn này tôi luôn cảm thấy hơi căng thẳng khi đọc thơ ông, bởi thơ ông quá dày đặc những hình tượng mà đôi khi tôi không hiểu được... Trong “Năm 95” ông viết kiệm lời hơn và dễ hiểu hơn. Ông trở nên kinh điển hơn với tác phẩm này, một tác phẩm tràn đầy cảm hứng mà tôi, như một bạn đọc, có thể tiếp nhận một cách nhanh chóng và dễ dàng”.

Sự phát triển tiếp theo của Pasternak trong thi ca đúng theo con đường mà Gorky đã nhận ra: trở nên “kiệm lời hơn, kinh điển hơn và dễ hiểu hơn”.

Sự nghiệp văn học của Pasternak vô cùng đa dạng. Ông sáng tác những tác phẩm văn xuôi lớn, đạt được sự hoàn thiện trong lĩnh vực dịch thuật, tuy nhiên, thi ca luôn là một phần rất quan trọng trong sáng tác của ông, thể hiện một tài năng lớn khi mô tả những sắc thái tình cảm sâu sắc và tinh tế nhất của con người qua những bức tranh thiên nhiên được viết với tình cảm thiết tha. Pasternak khâm phục mọi vẻ đẹp của cuộc sống và tự nhiên, ông tìm kiếm và cảm nhận vẻ đẹp đó ở khắp nơi.

Ở Việt Nam, Pasternak được biết như một tác giả Nga được giải thưởng Nobel về văn học qua tiểu thuyết “Bác sỹ Zivago” (Доктор Живаго). Nhưng Pasternak, như ở phần trên đã nói, trước hết là một nhà thơ tài năng.