Sự tích hòn vọng phu

Hòn vọng phu

Xưa ở trấn kinh bắc
Có bà mẹ làm nông
Vẫn mò cua, bắt ốc
Nuôi con, lại goá chồng

Con đủ trai đủ gái
Tô Văn mới lên mười
Tô Thị vừa lên tám
Nghịch đủ thứ trên đời

Rồi vào một hôm nọ
Lúc người mẹ mò cua
Ở nhà hai đứa nghịch
Ném đá, đánh trận đùa

Tô Văn ném viên đá
Chẳng may trúng đầu em
Tô Thị ngã vật xuống
Máu lênh láng trên thềm

Tô Văn thấy sợ quá
Chạy một mạch ra đường
Không dám ngoái cổ lại
Nó bỏ nhà tha hương

May sau khi tai nạn
Bà hàng xóm chạy sang
Lấy lá thuốc dấu rịt
Tô Thị mới bình an

Lúc người mẹ về đến
Tô Thị đã dậy rồi
Tô Văn thì biệt tích
Tìm chẳng thấy tăm hơi

Đã mươi ngày, nửa tháng
Tô Văn chẳng về nhà
Người mẹ đi tìm mãi
Hết chỗ gần, chỗ xa

Tìm khắp nơi chẳng thấy
Buồn phiền và nhớ con
Người mẹ liền lâm bệnh
Mỗi ngày một héo hon

Chẳng bao lâu bà chết
Bỏ Tô Thị một mình
Tô Thị được hàng xóm
Nuôi ăn bởi thương tình

Rồi vợ chồng chủ quán
Đem Tô Thị về nuôi
Họ làm cơm để bán
Nên lắm việc cần người

Sau họ lên xứ Lạng
Mở một cửa hàng nem
Liền đem theo Tô Thị
Dạy cho nàng làm nem

Nàng lớn lên xinh đẹp
Nết na lại siêng năng
Nàng dành dụm ít vốn
Biết nghĩ cách làm ăn

Bố mẹ nuôi đồng ý
Cho nàng ra ở riêng
Nàng mở một cái quán
Chuyên tâm chỉ bán nem

Quán nem dần đông khách
Nằm trên phố Kỳ Lừa
Nem ngon, người lại khéo
Ai đến mà chẳng ưa

Khách thập phương vào quán
Nàng đon đả đón chào
Vừa mê nem, mến chủ
Khách tấp nập ra vào

Tuy nàng rất khéo chuyện
Nhưng đứng đắn đàng hoàng
Làm mọi người vị nể
Ai cũng quý chủ hàng

Thời gian như nước chảy
Hai mươi tuổi má đào
Dù nhiều mai nhiều mối
Nàng chưa ưng người nào

Một hôm có vị khách
Trạc tuổi hơn tuổi nàng
Trông dung mạo tuấn tú
Chàng đến từ Cao Bằng

Thường ngày đem thuốc bán
Cao Bằng về Lạng Sơn
Chàng đã nghe tiếng quán
Có món nem rất ngon

Liền ghé ngay vào quán
Thấy chủ quán xinh tươi
Nem ngon chàng vốn thích
Nhưng chủ yếu mến người

Cứ mỗi lần mang thuốc
Về Lạng Sơn lại qua
Quán nem nàng Tô Thị
Rồi cứ thế dần dà

Họ trở nên thân thiết
Trước là mến mộ nhau
Qua bao ngày chia sẻ
Sau trở thành yêu nhau

Rồi chẳng cần mai mối
Lấy nhau thành vợ chồng
Qua một năm Tô Thị
Sinh một gái đầu lòng

Họ yêu nhau rất mực
Lại thêm được mụn con
Tình vợ chồng thắm thiết
Càng sâu sắc mặn nồng

Chàng bế con, xem vợ
Gội đầu ở ngoài hè
Vừa xem chàng kể chuyện
Cho vợ gội đầu, nghe

Thấy đầu vợ có sẹo
Người chồng liền hỏi han
Vợ cũng nhân câu chuyện
Liền kể lại cho chàng

Nàng liền kể tỉ mỉ
Thuật lại chuyện ngày xưa
Sẹo do hòn đá trúng
Anh ném lúc chơi đùa

Rồi khi anh mất tích
Mẹ héo hon mỗi ngày
Mẹ chết, rời Kinh Bắc
Nàng theo người lên đây

Chàng chồng nghe câu chuyện
Người cứ buồn lặng đi
Chàng đau thương buồn thảm
Chẳng nói vợ điều gì

Biết nàng là Tô Thị
Còn chàng chính Tô Văn
Nay thành duyên chồng vợ
Đúng là chuyện loạn luân

Chàng nhớ hồi còn bé
Ném đá vỡ đầu em
Nghĩ rằng em mình chết
Sợ bỏ nhà đi liền

Rồi được người buôn thuốc
Ở Trung Quốc đem nuôi
Đổi họ Tô sang Lý
Cũng ngót mười năm trời

Từ Cao Bằng lấy thuốc
Đem bán ở Lạng Sơn
Mười năm dần không nhớ
Quê nhà tựa khói sương

Chàng nghĩ ngợi, rầu rĩ
Tô Thị vẫn chải đầu
Nàng vui vẻ, hạnh phúc
Nào biết lòng chồng đau

Văn nhìn vợ vui vẻ
Chẳng kể chuyện đau lòng
Nghĩ em mình xinh đẹp
Rồi khắc lại có chồng

Chàng nhìn vợ hạnh phúc
Lòng càng nặng nghĩ suy
Và thêm một lần nữa
Quyết nghĩ cách ra đi

Giữa lúc đang tâm trạng
Bên tuyển lính cần người
Chàng liền xin đăng lính
Không bàn vợ nửa lời

Chàng chỉ nói với vợ
Khi mình sắp lên đường
Nàng nghe như sét đánh
Lệ lã chã trào tuôn

Nàng khóc và ấm ức
Hạnh phúc chửa tày gang
Mà cớ chi chàng lại
Đăng lính thật vội vàng

Chàng âm thầm bứt rứt
Nghĩ giải thoát cho nàng
Rồi mai đây mong vợ
Gặp người khác hơn chàng

Từ ngày chồng đi lính
Tô Thị bỏ bán hàng
Ngày ngày bồng con nhỏ
Lên cầu chùa Tam Thanh

Nàng cầu chồng mạnh khoẻ
Luôn luôn được bình an
Để mai này sum họp
Về với mẹ con nàng

Nhưng năm qua tháng lại
Nàng đỏ mắt chờ chồng
Bốn mùa thu trút lá
Chàng vẫn bặt tin mong

Chùa Tam Thanh nàng đến
Khẩn cầu một ngày giông
Ôm con lên mỏm đá
Mắt nhìn theo hướng chồng

Kệ chớp loè khắp núi
Nàng nhìn hướng chồng đi
Mặc mưa như trút nước
Nàng nhìn chẳng chớp mi

Sét đánh ngang quả núi
Làm rung chuyển bấy giờ
Mưa càng to mỗi lúc
Nàng đứng đó trơ trơ

Trên mỏm cao chót vót
Người đàn bà bồng con
Chờ chồng mà hoá đá
Mãi mãi tựa núi non.