Chim tiên cầu đạo

Lại thưa cũng ở châu Diêm,
Thuở xa xưa có vua hiền Tạ Thi.
Núi sông nghìn cõi quy về,
Triều đình, vương quốc Bạt-đề cậy oai.
Lúa ngô xanh ngát chân trời,
Miền miền an lạc, người người âu ca.
Ơn vua thắm cỏ tươi hoa,
Dù nơi hải giác thiên nha cũng từng.
Mỗi lần thức giấc nghe sương,
Vua thường suy nghĩ tìm phương giúp đời.
Mỗi chiều ngó nắng vàng rơi.
600. Nhà vua tự kiểm ý lời ngày qua.
Nghiệp lành gió thuận mưa hòa,
Chìm vui tiếng hót la đà triền miên.
Ngày kia Đế-thích vua tiên,
Tới hồi nghiệp tận ưu phiền dung hoa.
Cận thần có ý xem qua,
Tâu lên: khí sắc sao mà khác xưa?
Vua rằng: “khanh đã hay chưa,
Đêm qua sao rụng báo giờ tử vong.
Tiếc thay sống cõi trần hồng,
Như Lai chẳng gặp thỏa lòng y nương.
Mà thân móc đọng sương vương,
Biết đâu chính pháp soi đường tịnh tu.”
”Thưa ngài: dưới cõi Diêm-phù,
Vua Tạ Thi nọ chuyên tu đạo vàng.
Bồ-tát hạnh hóa nhân gian,
Xóa bờ nhân, ngã, một đàng trí bi.
Nếu ngài tới đó quy y,
Viên thành Phật đạo ngại gì tử vong.”
Vua truyền: “quả đúng như lòng,
Thì muôn nghìn cõi mây hồng cũng qua.
Thử xem người có hơn ta,
Nhập thâm giáo lý Phật-đà cao sâu.
Vậy khanh hóa làm chim câu,
Ta làm chim cắt đuổi nhau mấy vòng.
Tới nơi điện ngọc thành trong,
Nhà ngươi đậu nấp mình rồng áo mây.
Cầu vua cứu thoát nạn này,
Còn ta sẽ hỏi xin người lại ăn.
Xem ngài giải quyết sao đành,
Đôi bên cho được đẹp lành đôi bên.
Thử lòng vàng đá cương kiên,
Xem ra đáng bực đại hiền sẽ nương.”
Nói rồi giữa cõi mây vương,
Một đôi chim nọ thẳng đường tung bay.
Thoáng thôi, lầu các hiện đầy,
Vàng châu lấp lánh như bầy sao sa.
Chim câu đáp xuống thềm hoa,
Nhà vua đang ngự trên tòa thưởng hương.
Chim câu gọi: “bớ đại vương,
Cứu tôi thoát khỏi tai ương lần này.”
Chim cắt đậu trên cành cây
Cũng thưa: “xin trả vật này cho tôi.”
Vua nghe dạ những bồi hồi,
Xót thay nợ máu bao đời trả vay.
Truyền rằng: “nguyện cứu muôn loài,
Lẽ đâu ta đuổi chim này mi ăn?”
Cắt kêu: “ngài xét cho mình,
Tôi không phải loại hữu tình hay sao?
Đói thịt tươi, khát máu đào,
650. Cứu chim kia lại nỡ nào hại tôi!”
Vua rằng “gạo trắng trái tươi,
Cứ gì máu thịt một loài ăn nhau?”
Cắt thưa “tập nhiễm dày lâu,
Người kia đâu khát lệ sầu máu hôi?
Tôi tìm thịt để ăn thôi,
Người giết nhau để mua cười ích chi?”
Vua trầm nét mặt từ bi,
Cứu hai mạng sống đền nghì thân ta.
Ngài rằng “xin thế thịt da,
Nếu ưng, sẽ lóc thịt ra đền bồi?”
Cắt thưa “thì cũng chìu lời,
Đổi sao cho xứng thịt người thịt chim.”
Lưỡi dao cắt thấu con tim,
Bên đùi tách miếng thịt in máu hồng.
Đặt trên một dĩa cân đồng,
Lạ thay, khối thịt nhẹ bồng hơn chim!
Vua liền lóc cả đôi chân,
Thịt da sao đọ phép thần cho đang.
Bên chim nặng tựa non vàng,
Xương da nào dễ so bằng lượng kia.
Nén đau nhích lại gần kề,
Phục lên dĩa nọ đầm đề máu tuôn.
Lạ sao: vẫn nhẹ như thường!
Nhà vua ngã xuống chân tường mê man.
Hiên rồng một vũng máu loang,
Chừng nghe lãng đãng mơ màng khói sương.
Nghĩ thân lẩn quất vô thường,
Cánh bèo nhân ảnh sáu đường nổi trôi.
Vì tham mạng sống khôn dời,
Giữ mình nên hại muôn loài kể chi.
Rốt thôi, nấm cỏ xanh rì,
Đất trời kia hỏi còn gì bóng mây.
Trải ra bón cỏ đơm cây,
Tự thân xả nắm bụi này dễ đâu.
Quyết vượt ngã chấp dài lâu,
Hiến mình đổi mạng chim câu một lần.
Là đường thể nhập pháp thân,
Mười phương thế giới chuyển vần trăng sao.
Bỗng dưng tỉnh giấc mộng đào,
Mắt như nhật nguyệt rực hào quang soi.
Đứng lên dũng mãnh tươi cười,
Bước đi mỗi bước cung trời ngả nghiêng.
Gió thành đàn sáo thiên tiên,
Vi vu gieo nhạc quanh miền thành hoa.
Lệ thần cũng thoáng mưa sa,
Hô như rụng ngọc rơi ngà đó đây.
Dù cho trời rộng đất dày,
Ngàn năm muốn có nguyện này dễ đâu.
Xả thân chuộc mạng chim câu.
Còn chăng ánh sáng nhiệm mầu đại bi.
Lòng thành nhiếp phục chim kia,
Hiện ra nguyên dạng một vì thiên vương.
Gối quì lạy trước thềm hương,
“Tôi từ Đao-lợi tìm đường qua đây.
Biến làm chim cắt thử ngài,
Lòng từ kia hẳn vượt ngoài cõi mê.
Kiếp sau thành đạo Bồ-đề,
Ứng thân ba cõi đi về hóa khai.”
Tay tiên như búp hoa đài,
Lạy xong cõi đất tỏa ngời hào quang.
Nghìn bông sen ánh hồng vàng,
Giữa hư không trải theo hàng phượng qua.
Cánh mầu che khắp Ta-bà,
Dựng nên một chiếc quạt hoa diệu vời.
Mấy từng mây khói chơi vơi,
Phật Di-đà ngự đỉnh trời ngó trông.
Hoa thơm phủ khắp thềm rồng,
Thân vua nguyên vẹn như hồng như mai.
Tạ Thi xưa chính là Ngài,
Trải muôn ức kiếp khai bày cõi mê.