Phạm Nguyên Phẩm

Đêm sáng trăng, gió lạnh băng. Tuyết phủ
Ngàn dũng sĩ ngủ nơi đây không phần mộ
Mắt thẫn thờ, kiếm vẫn trong tay
Tất cả nằm yên, đàn quạ đen bay lượn lưng trời

Xa xa ánh trăng mờ buông lạnh lẽo
Hialmar giữa đám thây đẫm máu
Chống hai tay lên đoạn kiếm cố vươn cao
Vết thương hông đầy máu đỏ tuôn trào

Này các bạn có ai còn thoi thóp
Hỡi những chàng trai vạm vỡ, yêu đời
Mới sáng nay còn cười, nói, hát vang
Như chim kia trong bụi rậm rộn ràng

Chẳng ai thưa. Mũ ta giờ thủng nát
Một nhát rìu đã xé toác áo che
Máu chảy trên mi. Ta nghe thấy tiếng động lạ
Như tiếng biển gầm, tiếng hú sài lang

Quạ kia ơi, mi kẻ ăn thịt người
Phanh lồng ngực ta ra bằng mỏ sắt
Mai ngươi về tìm các xác vẫn nguyên
Đem tim nóng ta tặng con gái Ylmer

Đến Upsal, nơi bọn Jarls ca hát
Uống bia ngon, dùng be vàng chạm cốc
Hãy bay nhanh, hỡi lãng tử rừng cây!
Tặng vị hôn thẻ cùng với trái tim này

Trên ngọn tháp đàn quạ khoang lai vãng
Sẽ thấy nàng da trắng, tóc dài đen
Hai tai nàng đeo khuyên bạc ròng xinh
Và đôi mắt nàng đẹp sáng hơn sao

Hỡi sứ giả buồn đau, ta yêu nàng tha thiết
Dâng trái tim, nàng chắc sẽ nhận thấy
Không hề run mà rắn chắc, đỏ tươi
Và con gái Ylmer sẽ nhìn quạ, mỉm cười!

Hai chục vết thương. Giã đời, hồn ta bay bổng
Đã hết rồi. Máu đỏ ta đây, sói ơi, hãy uống
Ta tươi trẻ, tự do, dũng cảm, thủy chung
Bay lên trời, sống giữa các thần linh

Trên sườn non dưới làn gió nhẹ
Cây đu đưa vào giấc ngủ chập chờn
Trong sương đêm chim yên lặng ngủ ngon
Bọt sóng biếc quyện trăng vàng lan tỏa

Quanh khe núi trên đỉnh cao hoang dã
Màn khói sương phủ khắp mọi nẻo đường
Những bóng cây đón ánh trăng buồn chiếu
Tiếng râm ran giờ đã tắt từ lâu

Xa xa biển hát ca trên bãi cát
Tiếng rừng cây vang dội lao xao
Gió vi vu đưa lên tận trời sao
Lời biển hát và tiếng ngàn than thở

Tiếng siêu nhân, lời thánh thiện, dâng cao
Đất và trời êm ái trao nhau
Hãy bay cao và hỏi các vì sao
Để đến đó có đường nào bất diệt?

Hỡi biển cả, rừng cây, lời thành kính
Đã đáp lại tôi trong lúc u buồn
Làm dịu đi nỗi đau đớn tinh thần
Và lời hát trong tim tôi mãi mãi

Có điệu nhạc tôi rất ưa nghe
Hơn cả Rossini, Mozart, Weber tuyệt tác
Một điệu nhạc xưa, buồn đau, thống thiết
Riêng với tôi thầm kín mê ly

Vì mỗi lần tôi lắng tai nghe
Hồn tôi được hai trăm năm trẻ lại
Đó là thời Louis mười ba... Tôi như đang thấy
Ngọn đồi xanh trải dưới ánh chiều vàng

Rồi lâu đài gạch, đá ốp tường xây
Cửa kính sáng, đứng giữa vườn cây rộng
Dưới chân lầu dòng sông nhỏ chạy quanh
Êm đềm lượn giữa những bồn hoa nở

Ở trên cao cửa sổ một bà đứng
Mái tóc hung, cặp mắt huyền, quần áo cổ
Có thể là trong tiền kiếp hiện ra
Tôi đã gặp bà, giờ lại nhớ ra!

Vì giữa họ không gian trở nên mờ đục
Tín hiệu mùi xoa tan biến vĩnh hằng
Họ là tình nhân trong chuông lễ Phục sinh
Trở về từ Rome, tim theo nhịp sóng dồn

Họ là tình quân khi màn đêm buông xuống
Trên đường đi đến ngưỡng cửa các kinh thành
Họ là dòng sông và gương nước biến nhanh
Cánh cửa ngôi mồ và quả tim rắn độc

Bao tiếng chim bao tiếng vang bao tình yêu bùng cháy
Đã tụ vào ác mộng dưới tầng sâu
Bao thuyền viên đã làm gãy tay chèo
Khi chèo khuấy dòng triều đầy bạch tuộc

Bao tiếng gọi biến tan khi bay qua sa mạc
Trước khi va các khung cửa đô thành
Bao thầy tu chết treo vào tràng hạt
Bao phản trắc trong thời gian nội chiến

Tín hiệu mùi xoa trong mây tan biến
Tấm khăn kia trong tựa cánh chim bay
Các cô gái đêm khuya ngắm hình dáng khăn tay
Cánh chim âu hiện lên trên gương mặt

Những mái chèo không còn khua bến nước
Vẳng tiếng chuông ngân nga ở thành Rome
Vạn vật lặng im vì hoàng hôn từ giã
Đánh đổi lấy rượu, táo và muối ăn

Các vì sao ở trên trời đã tắt
Hỡi bầu trời, hỡi Thiên để, hỡi trăng sao
Mọi tình yêu ghi ở cửa mỗi nhà
Và số phận ghi trên mỗi bàn tay

Hỡi Thiên để, tôi không biết vườn cây và lâu đài Người ở
Tôi biết hương hoa Người đã tạo ra
Những con đường choáng ngợp bầy la dạo bước
Là mây trắng mỗi chiều bay lơ lửng

Hỡi Thiên để trong lòng thác với ghềnh
Trôi đi cuồn cuộn
Là hư vô của người yêu duy nhất
Nàng tắm giữa cá vàng lấp lánh bơi

Đớp trời xanh dưới cầu vồng muôn thuở
Nàng đâu phải nữ đồng trinh hay tiên nữ
Chân vắt lên trăng khuyết sáng hành tinh
Trong tiếng kêu của guồng thép rung rinh

Ngoài tầm ngắm của vọng kính thiên văn
Hỡi Thiên để nơi áo trắng các tình nương trang điểm
Hứng những cánh khăn và cả hương thơm
Ngọn cỏ lãng quên trong vườn hoa chói lọi?

Mấy em bé da đen
Gội sương mù tuyết trắng
Trước cửa lò nướng bánh
Cúi khom lưng

Năm em bé đau thương
Gối quỳ, nhìn đăm đắm
Người thợ đang làm bánh
Chiếc bánh nặng vàng hoe

Cánh tay khoẻ trắng to
Nhào lăn bột mì xám
Đưa bột vào lò bánh
Lửa sáng lập loè

Các em bé lắng nghe
Bánh mì đang chín tới
Người thợ cười xởi lởi
Lầm bầm điệu nhạc xưa

Các em bé co ro
Không em nào cử động
Đón hơi lò toả nóng
Ấm như một tấm lòng

Khi đêm có tiệc tùng
Cho ra lò chiếc bánh
Trông như là bánh nướng
Thật ngon

Dưới xà nhà đen đen
Vỏ bánh thơm lách tách
Chú dế mèn ca hát
Hoà âm

Khi bếp toả hơi nồng
Như tiếp thêm nguồn sống
Chúng vô cùng sung sướng
Dưới manh áo tả tơi

Chúng thấy đời đẹp sao
Những Giêxu tội nghiệp
Mình phủ đầy sương tuyết
Đến tụ tập nơi đây

Dán miệng nhỏ đỏ hây
Lên trên giàn lưới chắn
Khẽ nói gì lẩm bẩm
Qua mắt cáo rào ngăn

Lũ trẻ quá lăng xăng
Ráng cúi mình cầu khẩn
Hướng về nguồn ánh sáng
Loé lại chốn Thiên đường

Chúng cúi mạnh quá chừng
Nên quần đùi rách toạc
Áo mỏng run cầm cập
Trước gió lạnh mùa đông

Jeanne má hồng ngồi mơ trên cỏ
Tôi lại gần: "Cháu nhỏ cần chi?"
Trẻ con thích chuyện ly kỳ
Nên tôi tìm hiểu những gì chúng mong
"Cháu đang muốn được nom loài vật"
Tôi chỉ ngay dưới đất kiến bò
Nhưng Jeanne chưa thoả ước mơ
Bèn thưa: "Con vật trông to kia mà"
Đúng, các cháu thường là như thế
Mơ vật to như thể đại dương
Đại dương có bãi cát vàng
Ru hồn trẻ nhỏ âm vang sóng dồn
Có bóng tối, gió gầm dễ sợ
Có hãi hùng, có lạ mới vui
"Cháu ơi, ông chẳng có voi
Cháu cần thứ khác ông thời tìm cho"
Ngón tay nhỏ liền giơ ra trước
"Cháu xin ông con vật đằng xa"
Đúng là vào buổi chiều tà
Chân trời trăng đã ló ra to đùng

Nước suối lạnh, dòng nước trôi êm ả
Sắc trắng ngời, như thổ lộ tình yêu
Chung quanh khe, cỏ xanh mịn mỹ miều
Bóng cây rợp che những tia nắng gắt

Chùm lá rung rinh trước làn gió mát
Như thở than tình tứ phải dừng chân
Mặt trời trưa toả ánh nắng mùa hè
Đất nứt nẻ dưới lửa trời thiêu cháy

Hỡi lữ khách trên đường dài mệt mỏi
Người nóng ran, miệng khát nước ráo khô
Hãy dừng chân nơi hạnh phúc đang chờ

Phút nghỉ ngơi làm cho người đỡ mệt
Nóng lui dần dưới bóng râm, gió mát
Nước suối này làm cái khát tiêu tan

Em gái chăn chiên ơi
Kìa mưa rơi, mưa rơi
Xua mau đàn cừu trắng
Vào nhà anh để tránh
Nhanh đi. Trên lá cây
Lốp đốp tiếng mưa rơi
Trời mưa giông, gió dật
Trên trời đầy ánh chớp

Mẹ ơi, con chào mẹ
Chị Anne, em chào chị
Con đưa em chăn chiên
Chiều nay đến nhà mình
Em ơi, hãy sưởi đi
Củi trong lò đang cháy
Chị ơi, hãy làm quen
Cho cừu vào đi em

Ghế đây, em ngồi vào
Ta ăn tối bên nhau
Em hãy ngồi gần bếp
Sữa đây ăn chút đi
Sao em lại chưa dùng?
Hay là tại gió giông
Làm cho em mệt mỏi
Trên giường này em ngủ

Ngủ một giấc đến mai
Cho anh đặt lên môi
Một nụ hôn tình ái
Đừng thẹn chi em gái
Đến mai ngày tốt lành
Anh đi cùng mẹ anh
Đến nhà em gặp bố
Hỏi em về làm vợ

Chú chuột con đang còn quá nhỏ,
Nên chuyện đời chưa rõ thực hư.
Một hôm xảy chuyện bất ngờ,
Chuột con gặp mẹ chuyện trò cùng nhau.
"Con đã vượt non cao Biên giới,
So đàn anh tài giỏi kém chi.
Thấy hai con vật đang đi,
Con thì hiền hậu, con thì hung hăng.
Con vật này thét vang thô lỗ,
Mang trên đầu thịt đỏ hây hây.
Ngo ngoe cái túm lông đuôi,
Dang tay làm bộ muốn bay lên trời"
Chuột con tả gà choai như thế,
Tưởng cầm ngư từ Mỹ nhập vào.
"Hai tay vỗ ngực ồn ào,
Tiếng kêu phành phạch xiết bao kinh hồn!
May nhờ có Thánh thần che chở,
Nên con đà yên ổn thoát thân.
Con nguyền kẻ ác hại con,
Làm con không được đến gần bạn kia.
Bạn này trông nhiều bề hiền dịu,
Có bộ lông mềm mại như con.
Đuôi dài, da đốm, mình thon,
Mắt ngời tia sáng nhìn con hiền hoà.
Con tin tưởng vào nhà họ chuột,
Bạn tốt lòng, ấy thật dễ thương.
Đôi tai bạn trông vào dễ mến,
Khác nào tai của họ nhà ta.
Con toan đến lân la trò chuyện,
Con vật kia cất tiếng oang oang.
Làm con sợ hãi kinh hoàng,
Cho nên đã phải tìm đường chạy xa.
Con vật "hiền" là con mèo đó,
Chuột mẹ liền nói rõ thực hư.
Lim dim đôi mắt giả vờ,
Lòng đầy nham hiểm luôn chờ hại ta.
Con vật kia, chú Gà Trống đó,
Không thù hằn với họ hàng ta.
Cho ta hai bữa cơm no,
Còn Mèo rình bắt chúng ta làm mồi.

Xét người, thận trọng con ơi
Không nên chỉ xét bề ngoài mà thôi."

Đây một bác tiều phu khốn khổ
Cành cây khô che phủ đôi vai
Khom lưng, rên rỉ, mệt nhoài
Củi mang đè nặng đôi vai người già
Bước nặng nề gắng cho tới đích
Tới nhà mình bếp khói lều tranh
Thân đau, sức cạn thôi đành
Đặt ngay xuống đất bó cành củi khô
Ngẫm từ lúc sinh ra đã khổ
Trên cõi đời ai khó hơn ông?
Nhiều khi bụng đói bánh không
Nghỉ ngơi chẳng có, hòng vui thú gì
Vợ con đó, lính thời còn đó
Nào nợ nần, thuế khoá, phu phen
Khổ này ai thấu cho ông
Ông kêu Thần Chết, thần liền gặp ông
Thần hỏi ông cần gì thần giúp
Giúp tôi vác nốt, Thần: còn thời gian

Chết là hết, chữa lành mọi thứ
Phận ra sao ta chớ có lui
Khổ còn hơn chết, ai ơi!
Câu châm ngôn ấy người đời không quên