Nguyễn Huy Hoàng

Anh cho em xem thơ của một người phụ nữ nào đó
tuổi em, hoặc trẻ hơn
dịch từ tiếng của anh

Một số từ nhất định xuất hiện: kẻ thù, lò nướng, nỗi buồn
đủ để cho em biết
cô ấy cùng thời với em

ám ảnh

với Tình yêu, chủ đề của chúng mình:
chúng mình đã uốn nó như cây thường xuân trên tường
nướng nó như bánh mì trong lò nướng nhà mình
đeo nó như chì trên mắt cá chân mình
nhìn nó qua ống nhòm như thể
nó là chiếc trực thăng
mang thực phẩm đến cứu đói chúng mình
hay vệ tinh
của một thế lực thù địch

Em bắt đầu thấy người phụ nữ ấy
làm việc: đảo cơm
là một bộ váy
gõ một bản thảo đến bình minh

cố gắng gọi một cuộc
từ một bốt điện thoại

Điện thoại reo bất tận
trong phòng ngủ của một người đàn ông
cô nghe anh ta bảo một người nào đó
đừng bận tâm. cô ta rồi sẽ mệt thôi—
nghe anh ta kể chuyện cô cho em gái cô

người trở thành kẻ thù của cô
và sẽ đến một lúc riêng
thắp sáng con đường riêng dẫn đến nỗi buồn

mà không biết con đường của buồn đau
được chia sẻ, không cần thiết
và chính trị

Sống trong khoáng sản trái đất của lịch sử chúng ta

Hôm nay một cái máy xúc khơi lên từ sườn sụm của trái đất
một cái chai màu hổ phách hoàn hảo một phép chữa
trăm năm tuổi cho bệnh sốt hoặc nỗi u sầu một thứ thần dược
cho người sống trên trái đất này trong những mùa đông của khí hậu này

Hôm nay tôi đọc về Marie Curie:
bà chắc hẳn đã biết mình bị nhiễm phóng xạ
cơ thể bà bị đánh phá nhiều năm bởi nguyên tố
mà bà tinh chế
Có vẻ bà đã phủ nhận đến cùng
nguồn gốc của những thứ cườm khô trong mắt
lớp da nứt và chảy mủ của những đầu ngón tay
cho đến khi bà không cầm được nữa cái ống nghiệm hay chiếc bút chì

Bà chết như một người phụ nữ thành danh đã chối bỏ
những vết thương của mình
đã chối bỏ
những vết thương đến từ cùng một nguồn như sức mạnh của bà

Tôi nằm mơ tôi gọi điện cho em
để nói: Hãy độ lượng hơn với mình
nhưng em thì ốm và không chịu trả lời

Sự lãng phí tình tôi cứ chảy đi như thế
cố cứu em ra khỏi chính mình

Tôi vẫn luôn băn khoăn về những năng lượng
thừa, cái cách mà nước đổ xuống đồi
rất lâu sau khi mưa đã tạnh

hay ngọn lửa em muốn bỏ lại để lên giường
mà không thể, vẫn cháy nhưng chưa tàn
những than hồng cực đoan hơn, kỳ lạ
trong ánh sáng bập bùng và tàn lụi
hơn là em muốn
khi ngồi đó nửa đêm đã lâu rồi

Trên thớ gỗ rẻ tiền, trầy xước, cũ của cái bàn đánh máy
có một cảnh quan, dấu vân, mà chỉ một đứa trẻ mới có thể thấy
hoặc cái tôi già hơn của đứa trẻ ấy,
một người đàn bà mơ khi cô nên đánh
báo cáo cuối của ngày. Nếu đây là một tấm bản đồ,
cô nghĩ, một tấm bản đồ được bày ra để nhớ
bởi có thể cô sẽ bước trên nó, thì nó sẽ cho thấy
những sống núi trên sống núi mờ dần vào sa mạc mù sương,
ở đây và ở kia một dấu hiệu của những tầng ngậm nước
và một cái hố có thể chứa nước. Nếu đây là một tấm bản đồ,
thì nó sẽ là tấm bản đồ của tuổi cuối cùng trong cuộc đời cô,
không phải bản đồ của những lựa chọn mà là bản đồ của những biến tấu
trên một lựa chọn tuyệt vời. Nó sẽ là tấm bản đồ mà cô
có thể thấy tận cùng của những lựa chọn du hành,
của những khoảng cách in sắc xanh và tím của lãng mạn,
tấm bản đồ mà cô có thể nhận ra thơ
không phải là cách mạng mà là một cách biết
vì sao nó phải đến. Nếu chiếc bàn gỗ đứng rẻ tiền,
được sản xuất hàng loạt của Công ty Ga Liên hiệp Brooklyn này,
được sản xuất hàng loạt mà vẫn bền, đang ở đây lúc này,
là cái mà nó là nhưng cũng là một tấm bản đồ mơ
quá kiên ngoan, quá rành rành,
cô nghĩ, thì vật chất và giấc mơ có thể hoà vào nhau
và đó là bài thơ và đó là bản báo cáo muộn.

Tôi nói với em tôi đã nghe các vùng biển cả.
Tôi nghe chúng đọc thơ chúng cho mình. Tôi đã nghe
tiếng chuông ngủ trong những con hàu.
Tôi bảo em tôi đã hát
trong đám cưới của quỷ,
bữa yến tiệc của những chuyện cổ tích.
Tôi bảo em tôi đã thấy
trong mưa rơi của lịch sử, trong ánh chớp của khoảng cách,
tôi đã thấy một thiên thần và một mái nhà.

Bởi vì tôi dong buồm trong đôi mắt
tôi có thể bảo em tôi đã thấy mọi thứ
ngay từ bước đầu tiên tôi bước vào xa khơi.

Trước những gương mặt rúm lại sau lớp mặt nạ của nỗi buồn
tôi cúi đầu. Trước những con đường nơi tôi quên nước mắt của mình,
nước mắt cho một người cha chết trẻ, như một đám mây,
một cánh buồm còn giương trên mặt,
tôi cúi đầu. Trước một đứa trẻ đã bị đem bán
để nó có thể cầu nguyện và đánh giày.
(Tất cả chúng tôi ở đất nước tôi, chúng tôi cầu nguyện. Tất cả chúng tôi đánh giày.)

Và trước những tảng đá nơi cơn đói của tôi khắc lên một thông điệp:
Tảng đá này thực ra là mưa lăn bên dưới mí mắt tôi, nó là sét.
Và tôi cúi đầu trước một mái nhà mà đất của nó tôi mang theo mình
khi tôi lạc lối. Tất cả đều là quê hương tôi. Đều không phải là Damacus.

Có một lần,
cha tôi sơn cả ngôi nhà
bằng màu cam sáng.
Một thời gian dài chúng tôi sống trong ngôi nhà,
giống như ông nói,
mãi mãi bình minh.

Hãy cố ngợi ca thế giới tổn thương này.
Hãy nhớ những ngày dài tháng Sáu,
và những quả dâu dại, những giọt vang hồng.
Những bụi tầm ma trật tự mọc lấp cả
mái nhà hoang của những kẻ lưu đày.
Em phải ngợi ca thế giới tổn thương này.
Em ngắm các du thuyền và con tàu sang trọng;
chỉ một con có một hành trình dài trước mặt,
chờ đợi lũ còn lại chỉ lãng quên mặn mòi.
Em đã thấy những kẻ tị nạn đi đến không đâu,
em đã nghe những tên đao phủ hân hoan ca hát.
Em nên ngợi ca thế giới tổn thương này.
Hãy nhớ những khoảnh khắc chúng ta ở bên nhau
trong một căn phòng trắng và tấm rèm chấp chới.
Hãy nghĩ về buổi hoà nhạc nơi âm nhạc bùng nổ.
Em nhặt những hạt sồi trong công viên mùa thu
và lá cuộn trên những vết sẹo của trái đất.
Hãy ngợi ca thế giới tổn thương này
và cái lông màu xám con chim hoét làm rơi,
và ánh sáng dịu dàng lang thang và biến mất
và trở lại.

Nó nhỏ và không dễ thấy hơn một con dế
tháng Tám. Nó thích ăn mặc, thích giả trang,
như mọi người lùn. Nó ngụ giữa
những phiến hoa cương, giữa những sự
thật hữu ích. Nó còn vừa dưới cả
một cái băng, dưới chất kết dính. Cả nhân viên hải quan
lẫn những con chó xinh của họ đều không tìm thấy nó. Giữa
những bài thánh ca, giữa các liên minh, nó giấu mình.
Nó cắm trại trên những dãy núi đá của hộp sọ.
Là một kẻ tị nạn đời đời. Nó là tôi và tôi,
với hy vọng ghê gớm là cuối cùng tôi đã tìm được
một người bạn, là nó. Nhưng cái tôi
thì thật cô đơn, thật đa nghi, nó không
chấp nhận bất cứ một ai, kể cả tôi.
Nó bám vào các sự kiện lịch sử
không chặt gì hơn nước bám vào ly.
Nó có thể lấp đầy một cái bình thời đồ đá mới.
Nó thì vô độ, nó muốn chảy
trong các cầu máng, nó thèm những mạch mới và mới hơn.
Nó muốn nếm không gian không tường chắn,
khuếch tán nó, khuếch tán nó. Rồi nó dần tan đi
như ham muốn, và trong sự im lặng của một
đêm tháng Tám bạn chỉ nghe thấy tiếng dế kiên nhẫn
trò chuyện với những vì sao.

Tôi đọc thơ của ông lần nữa,
thơ của một người giàu, biết tuốt,
của một gã ăn xin, không nhà,
và một kẻ di cư, đơn độc.

Ông đã luôn muốn đi
ra bên ngoài thơ, trên nó, vút lên,
nhưng cũng ở dưới, đến cái nơi mà lĩnh vực
của chúng ta bắt đầu, khiêm tốn và rụt rè.

Đôi khi giọng của ông
làm biến đổi chúng tôi trong phút chốc,
chúng tôi tin—thực sự—
rằng ngày nào cũng thiêng liêng,

rằng thơ—nói thế nào?—
khiến đời thêm tròn trịa hơn,
đầy đặn, tự hào, chẳng ngại ngùng
về công thức hoàn hảo.

Nhưng rồi tối đến,
tôi đặt sách sang một bên,
và tiếng ồn thường ngày của thành phố tiếp tục,
có người ho, có người khóc lóc chửi thề.