Tìm bài trả lời thơ

Gò cao xác giặc cỏ xuân tươi,
Sóng biển gầm vang đá ngút trời.
Nghiệp lớn Trùng Hưng ai biết được,
Nửa do sông núi nửa do người.

Thấy nhiều người dịch là cây nghệ. Nhưng nghệ hoa màu vàng nhạt hay màu cam, đau có màu đỏ nhỉ.
Tra trên zdic, thấy giải thích đại khái là 红蓼 (tên khoa học: Polygonum orientale Linn.) là một loài thực vật thuộc họ Polygonaceae (họ rau răm), chi Polygonum. Đây là một cây cỏ một năm, mọc thẳng, có thể cao tới 2 mét. Đặc điểm nổi bật của cây là lá rộng hình trứng hoặc hình mũi mác, thân và lá có lông mịn, hoa màu hồng nhạt hoặc trắng, mọc thành cụm dày đặc và hơi rủ xuống.
Cây thường mọc ở ven rãnh, vùng đất ẩm thấp, ven đường hoặc gần làng. Loài cây này được trồng làm cây cảnh vì hoa đẹp, lá xanh tươi và khả năng phát triển nhanh chóng, dễ thích nghi.
Quả của cây 红蓼 được dùng làm thuốc, được gọi là “水红花子” (thuỷ hồng hoa tử), có tác dụng hoạt huyết, giảm đau, tiêu trừ và lợi tiểu.

Thuyền nhỏ gió đưa lướt lướt nhanh,
Trời thu nước biếc núi xanh xanh.
Bờ lau tiếng sáo chài văng vẳng,
Trăng rụng lòng sông sương bủa quanh.

Trong ao nước khoảng bốn năm thước,
Ngoài giậu hoa chừng ba bốn cây.
Khách tới thăm nhà khỏi cần hỏi,
Nghe đâu ngâm ngợi cứ vào ngay.

Bóng nguyệt mờ qua cửa,
Hoa đèn sáng tóc mai.
Thơ làm chưa thấy ổn,
Chuông sớm đâu ngân dài.

Con sông xẻ núi hoá Thiên Môn,
Nước vẫn xuôi đông bỗng ngoặt dòng.
Núi dựng hai bờ hai cánh cửa,
Từ bên trời đến cánh buồm con.

Nửa đêm chợt thức giấc,
Lấy nước suối bên nhà.
Sương trắng long lanh lá
Trời xanh lấp lánh sao.

Câu đầu: 半窗燈影滿床書
được nhiều người giảng nghĩa là: Bóng đèn soi nửa cửa sổ, sách đầy giường.
Cách hiểu này theo tôi có mấy vấn đề sau
1. 半窗 = nửa cửa sổ.
Tôi thú thật vẫn chưa thể hình dung ra được cảnh ánh đèn chỉ chiếu nửa khung cửa, còn nửa kia thì tránh đi không chiếu tới.
半 ngoài nghĩa “nửa” còn có nghĩa là “rất nhỏ”. Vì thế 半窗 ở đây có thể hiểu là cái cửa sổ bé tí.
2. 滿床書 sách đầy giường. Tức 滿床書 = 書滿床.
Tôi lẩn thẩn nghĩ, chẳng lẽ vị Phật hoàng này cũng bê bối như mình, tha sách vào giường nằm đọc rồi vứt bừa bãi lên trển?
床 sàng, ngoài nghĩa rất thông dụng là “giường”, còn có nghĩa là giá, kệ, bàn, sạp .. 床書 = sách trên bàn/kệ
3. 影 chiếu rọi. 燈影滿床書 ánh đèn chiếu toàn bộ sách trên bàn. Ngoài toàn bộ sách trên bàn, đèn còn chiếu cả khung cửa sổ nhỏ.
4. Vậy cả câu có thể hiểu là: Ánh đèn chiếu sáng khung cửa nhỏ và các sách vở trên bàn.
Chú thích. (Giảng nghĩa lấy từ trang zdic)
- 半窗 khung cửa nhỏ (半: 比喻极少的 [very little]).
- 影 ảnh: chiếu rọi (照射 [radiate]).
- 床書 sách trên kệ. (床, 安放器物的平板或架子 [rack])

Bóng tre phơ phất cửa im lìm,
Chốc chốc trong chiều rộn tiếng chim.
Cánh cánh hải đường theo gió lượn,
Oải người ngày hạ đã dài thêm.

Miệt mài dòng nước chảy về đông,
Thanh thản bầy cò ngủ bãi sông.
Con sóng can chi tranh đuổi mãi,
Chớm thu đầu đã bạc như bông.