Tìm bài trả lời thơ

Cây đào không chủ vẫn ra hoa,
Chiều xuống sương mù quạ liếng ra.
Mấy chổ tường hư quanh giếng cũ,
Năm xưa chắc hẳn mấy gian nhà.

“Đao là con dao, trong bài ngụ ý người nam, hoàn là cái vòng ngọc, ngụ ý người nữ. Đại ý tác giả muốn nói, tình yêu nam nữ, ngôn ngữ không diễn tả hết được, mà chỉ đăm dăm nhìn nhau thôi là đủ rồi.”
Đọc chú thích tôi khá băn khoan, sao bài thơ nói về tình cảm nam nữ khó nói nên lời mà lại dính đến dao, vòng?
Tra cứu lại, thấy đây thực ra là một điển cố, xuất xứ từ truyên “Lí Quảng- Tô Kiến” trong Hán Thư. Đoạn kể bọn Lập Chánh tới thăm, có ý vời Lí Lăng trở về sau khi thua trận phải đầu hàng Hung Nô: “立政等見陵，未得私語，即目視陵，而數數自循其刀環，握其足，陰諭之，言可歸還也。” Bọn Lập Chánh gặp Lăng, chưa thể nói chuyện riêng, chỉ dám đưa mắt nhìn ông, rồi mấy lần mân mê cái vòng trên thanh đao của ông, nắm lấy chân của ông, ngầm cho ông biết có thể quay về nhà Hán. (vì hoàn 環 vòng đồng âm với hoàn 還 quay về). Về sau nhân đó mà đao hoàn 刀環 được dùng với ý “還歸” quay về.
Lưu Vũ Tích viết bài này sau khi bị biếm, có ý mượn bài thơ mà nội dung tưởng như nói về tình cảm đôi lứa, thật ra là bày tỏ tâm sự mong sớm được trở về kinh đô Trường An.

Tháng ngày trôi mải miết,
Xuân mới hết, thu sang.
Hoa trên cành rực rỡ.
Sao mà vội úa tàn.

Nhà ở cạnh bờ sông,
Đối diện bến đò đông,
Thuyền ở quê thường tới,
Thư nhà có gởi không?

Cành dương liễu trước ngõ,
Xuân gió thổi lung lay.
Ruột thiếp đứt từng đoạn,
Lòng chàng biết có hay.

海鶴 hải hạc, theo chú thích trên bài, là Lưu Vũ Tích.
Tác giả và Lưu Vũ Tích, hai người trạc tuổi nhau, nhưng khác quê, nên quen nhau hẳn là sau khi đỗ đạt làm quan, tức ít nhất, sau ba mươi tuổi.
Nhưng bài thơ có cụm từ “tam thập thu” ba mươi năm, thì cứ cho bài này làm lúc nhà thơ sắp mất, tức lúc ông 47 tuổi, thì 30 năm tức lúc ông chỉ mới 17, làm sao quen Lưu Vũ Tích?
海鶴 hải hạc, ẩn dụ người có tính cách thanh cao, ở đây hẳn chỉ ai khác.
Và câu thứ hai:
Tồn vong tam thập thu,
tôi hiểu là:
Ba mươi năm nay kẻ còn người mất.
Bạn thời thơ ấu đã mất, vì thế nên sau đó mới “Kim lai sổ hàng lệ” (nay lệ chảy mấy hàng).

Xanh thẳm dòng sông xuân,
Bờ tre đứng ngại ngần.
Lá làm hư sắc nước,
Chàng khiến lòng em tan.

Xuân nước sông thăm thẳm,
Bờ tre xanh biếc màu.
Lá làm hư sắc nước,
Chàng khiến tim em đau.

Trước không thấy người xưa,
Sau không thấy ai tới.
Ngẫm trời đất mênh mang,
Một mình nước mắt rơi.

Bè bạn nơi quê cũ,
Hôm nay tụ họp vui.
Hay chăng trên sóng nước,
Ta gió dập mưa vùi.