20/09/2024 10:00Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 02/09/2024 16:07
Nguyên tác
留秋懇款到南堂，
未許玄冥訪舊塘。
四壁蛩琴鳴造化，
半空雁字點文章。
弦堂勁處驚秦塞，
扇在良時怨上陽。
爽朗懷秋斟素釀，
酒筵正是絆秋方。
Phiên âm
Lưu thu khẩn khoản đáo nam đường,
Vị hứa Huyền Minh[1] phỏng cựu đường.
Tứ bích cùng cầm minh tạo hoá,
Bán không nhạn tự điểm văn chương.
Huyền đường kính xứ kinh Tần tái[2],
Phiến tại lương thời oán Thượng Dương[3].
Sảng lãng hoài thu châm tố nhưỡng,
Tửu diên chính thị bạn thu phương.Dịch nghĩa
Giữ thu lại, khẩn khoản đến nhà phía nam,
Chưa cho thần mùa đông hỏi thăm chốn cũ.
Tiếng đàn dế quanh nhà, kêu vang tạo hoá,
Dòng chữ nhạn lưng trời, điểm xuyết văn chương.
Chỗ giây đàn căng làm cho ải Tần rung động,
Quạt gặp lúc trời mát, xui người Thượng Dương oán hờn.
Nhớ trời thu trong sáng, rót chén rượu trắng,
Tiệc rượu này chính là nơi níu lấy cảnh thu.Bản dịch của Phạm Trọng Chánh
Mời thu khẩn khoản đến nhà nam,
Chẳng hẹn Huyền Minh chốn cũ thăm.
Bốn vách dế đàn vang tạo hoá,
Lưng trời nhạn điểm chữ văn chương.
Ải Tần rung động đàn căng tiếng,
Thượng Dương hờn oán quạt mát lòng.
Trong sáng trời thu chung rượu trắng,
Cảnh thu vương vấn tiệc tương phùng.
[1] Vị thần coi mùa đông.
[2] Tần Thuỷ Hoàng đề phòng rợ Hồ xâm nhập, cho đắp Trường Thành. Trường Thành là ải Tần. Những cửa ải phía Bắc Trung Quốc được gọi chung là ải Tần. Vương Chiêu Quân nhà Hán bị cống Hồ, khi đi qua cửa ải, nàng gẩy khúc đàn nhớ nước nhớ nhà, âm hưởng ai oán.
[3] Xui người Thượng Dương oán hờn. Đời Đường, Dương Quý Phi được vua yêu, vì thế cung Thượng Dương, một trong sáu cung không được nhà vua đến nữa, các cung nữ đều oán hờn. Bạch Cư Dị nhân đó mà sáng tác khúc Thượng Dương bạch phát nhân để nói về nỗi oán hận của các cung nữ có nhan sắc mà số phận hẩm hiu.