08/09/2024 08:39Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 09/06/2024 19:55
Nguyên tác
寥寥鶴馭隔雲鄉，
非復文紳獻壽觴。
澗藻有齋宗牖婦，
隴梅無信使星郎。
孝思對越乾坤大，
公事周諮水陸忙。
萬里家鄉頻入夢，
驛亭天曉怯秋凉。
Phiên âm
Liêu liêu hạc ngự[1] cách vân hương,
Phi phục văn thân hiến thọ thương.
Giản tảo hữu trai tông dũ phụ[2],
Lũng Mai[3] vô tín sứ tinh lang.
Hiếu tư đối việt càn khôn đại,
Công sự chu tư thuỷ lục mang.
Vạn lý gia hương tần nhập mộng,
Dịch đình thiên hiểu khiếp thu lương.Dịch nghĩa
Người cưỡi hạc bay tít lên làng mây xa,
Con không được mặc áo quan văn dâng rượu chúc thọ.
Việc hái rau ngoài khe cậy người vợ dưới cửa sổ,
Đầu Lũng Mai, không nhận được tin của sứ thần.
Lòng hiếu đáp sao được ơn như trời đất của cha mẹ,
Việc công thăm hỏi, lúc đi thuỷ, lúc đi bộ rất vội vàng.
Làng quê vạn dặm luôn luôn thấy trong mộng,
Buổi sớm ở nhà trạm những ghê khí lạnh mùa thu.
[1] Cưỡi hạc, từ dùng chỉ người đã quá cố. Thân phụ Phan Huy Ích đã mất.
[2] Thơ Thái tần trong Kinh thi nói việc vợ quan đại phu lo việc cúng tế có câu: “Vu dĩ thái tần, Nam giản chi tân; Vu dĩ thái tảo, Vu bỉ hàng lạo... Vu dĩ điện chi, Tôn thất dũ hạ” (Hái rau tần ngoài khe suối; Hái rau tảo ở vũng nước ven đường... Rồi đặt ở dưới cửa sổ nhà thờ).
[3] Chỉ Mai Pha, một trạm dịch ở tỉnh Lạng Sơn. Câu này ý nói mọi việc ở nhà phải trông cậy ở vợ, còn bản thân tác giả thì đang trên đường đi sứ chưa về.