18/09/2024 01:49Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 03/06/2024 22:42
Nguyên tác
豫州風物甲中原，
訪古興懷一倚轅。
河五百年空比笑，
山三萬歲忽能言。
歷朝都邑高低隴，
列國郊墟遠近村。
更擬江南歸棹穩，
斯遊勝覽遍乾坤。
Phiên âm
Dự Châu phong vật giáp trung nguyên,
Phỏng cổ hưng hoài nhất ỷ viên.
Hà ngũ bách niên[1] không tỉ tiếu,
Sơn tam vạn tuế hốt năng ngôn[2].
Lịch triều đô ấp cao đê lũng[3],
Liệt quốc giao khư viễn cận thôn[4].
Cánh nghĩ Giang Nam[5] quy trạo ổn,
Tư du thắng lãm biến kiền khôn[6].Dịch nghĩa
Phong cảnh nhân vật châu Dự đứng đầu trung nguyên,
Dựa xe tỏ niềm cảm hứng thăm hỏi dấu xưa.
Sông năm trăm năm luống ví với nụ cười,
Núi ba vạn tuổi bỗng nhiên biết nói.
Mảnh đất cao thấp là dấu vết đô ấp các triều đại.
Xóm làng xa gần là di chỉ ngoại thành liệt quốc.
Lại càng nghĩ rằng thuyền về Giang Nam sẽ được yên ổn,
Chuyến này đi ngắm xem thắng cảnh khắp trời đất.
[1] Sông Hoàng Hà tục truyền rằng cứ năm trăm năm có một lần trong. Người ta ví việc đó với nụ cười của Bao Công, vì Bao Công xử án rất nghiêm minh, và không mấy khi thấy ông cười.
[2] Nguyên chú: “Núi Tung Sơn ở huyện Lạc Dương là Trung nhạc [ngọn núi ở giữa, trung tâm của Ngũ nhạc]”. Theo Hán thư: Vũ Đế lên thăm núi Tung Sơn bỗng nghe có tiếng hô vạn tuế ba lần, người đương thời cho là thần núi hiển linh.
[3] Nguyên chú: “Nhà Ân đóng đô ở Bặc, Cảnh, Tướng, Triều Ca. Nhà Chu ở Lạc. Đông Hán đóng đô ở Cảo Nam. Tào Tháo đóng đô ở Hứa. Nhà Đường đóng đô ở Lạc. Nhà Tống đóng đô ở Biện. Tất cả đều thuộc địa phận Hà Nam”.
[4] Nguyên chú: “Phân giới cũ của các nước Trịnh, Vệ, Hứa, Trần đều là những nơi sứ bộ ta đi qua”.
[5] Vùng đất phía nam sông Trường Giang.
[6] Nguyên chú: “Khi ấy sứ bộ ta định khi vào yết kiến sẽ tâu xin đi đường thuỷ về nước để được xem phong cảnh khắp Nam Kinh”.