18/09/2024 01:58Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 16/06/2024 00:36
Nguyên tác
滿城華艷瞰江關，
拱極樓邊岳麓山。
南楚名區宜縱覽，
後元才傅苦投閒。
難言絳灌君臣分，
虛對湖湘水月間。
藩邸長留英俊恨，
西坊遺址積苔班。
Phiên âm
Mãn thành hoa diễm khám giang quan,
Củng Cực lâu biên Nhạc Lộc san.
Nam Sở[1] danh khu nghi túng lãm,
Hậu nguyên tài phó khổ đầu nhàn[2].
Nan ngôn Giáng, Quán[3] quân thần phận,
Hư đối Hồ, Tương[4] thuỷ nguyệt gian.
Phiên để trường lưu anh tuấn hận,
Tây phường[5] di chỉ tích đài ban.Dịch nghĩa
Đầy thành hoa lệ nhìn xuống cửa sông,
Cạnh lầu Củng Cực là núi Nhạc Lộc.
Khu vực nổi tiếng của Nam Sở, đáng phóng tầm mắt nhìn,
Thái phó có tài phò vua, khổ tâm ở nơi nhàn tản.
Khó nói phận vua tôi với Giáng, Quán,
Nhìn mông lung trăng trước Hồ, Tương.
Cõi phiên trần để mãi mãi mối hận người anh tuấn,
Di chỉ ở tây phường, rêu tích tụ lâu năm màu lốm đốm.Bản dịch của Đinh Tú Anh
Đầy thành hoa lệ sông in bóng,
Lầu Củng cạnh đây, núi Nhạc đây.
Nổi tiếng, hồ Nam vui mắt ngắm,
Phò vua, Thái phó khổ tâm vầy.
Khó bàn Giáng, Quán vua tôi phận,
Ngắm thoả Hồ, Tương trăng nước mây.
Mối hận cõi trần anh tuấn ngậm,
Tây phường di chỉ tích rêu dầy.
Nguyên dẫn: Trường Sa là tỉnh thành Hồ Nam, nhìn xuống sông Tương, phía tây thành là Cẩm phường (phường Gấm), có di chỉ nhà Giả Phó. Lầu Củng Cực cao vài tầng ở bãi nổi giữa sông. Núi Nhạc Lộc ở bên trái sông, trên núi có di tích thư viện thời Nam Tống.
Giả phó tức Giả Nghị, là người hiền tài thời Hán. Nghị được Văn Đế trọng dụng, sau bị bọn Chu Bột, Quán Anh ghen ghét, dèm pha, và bị biếm đi làm chức thái phó ở Trường Sa. Người đời thường gọi Nghị là Giả phó.
[1] Hồ Nam ở phía nam nước Sở thời xưa, nên gọi là Nam Sở. Trường Sa nơi Giả Nghị làm việc cũng là nơi có phong cảnh đẹp của Nam Sở, vì vậy trong thơ đề cập đến.
[2] Ý thơ nói Giả Nghị đáng là bậc sư phó của quân vương mà phải đưa đến quận Trường Sa, một nơi nhàn tản, là một việc khổ tâm cho Giả Nghị.
[3] Giáng là Giáng hầu, tước phong của Chu Bột. Quán là Quán Anh.
[4] Hồ tức Động Đình hồ, Tương tức sông Tương, đều là cảnh ở Trường Sa.
[5] Tức Cẩm phường (phường Gấm), di chỉ Giả Nghị đã ở hồi xưa (theo nguyên dẫn).