21/12/2024 23:40Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Tản văn; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi Vanachi vào 01/04/2007 07:28
Nguyên tác
今使緣締贈扇，遼陽不歸叔父之喪；變起賣絲，雷州即辦冤民之案；則瑟琴好合，骨肉團圓；碧玉長留，紫釵不斷；煙花商客，何來買笑之金；聲教外臣，終阻歸降之甲。何以表閨人之孝行，見俠女之機權？乃知：事非曲則不奇，遇愈屯而乃顯。
卿真達者，須知蒼昊之憐才；我亦云然，莫怨紅顏之無分。獨是：未通媒妁，先訂私盟，一墜繁花，便成結習。或者謂水蕩雲流之態；淪而為枝迎葉送之風。不知：紅杏出墻，未付香心於粉蝶；霜鋒歛恨，恐延禍事於池魚。勵鏡裏之冰霜，度愁邊之歲月。無瑕之壁，價可重於連城；已逝之波，夢猶回於舊浦。試平情而著論，宜略跡而原心。
又況：十首新詩，冠入斷腸之集；四絃宮怨，譜成薄命之音。覺棲涼其惱人，復娉婷而顧影。花應輸艷，柳欲憎嬌。參北部之風騷，笑啼亦韻；擅南朝之粉黛，濃淡相宜。固宜諸老鍾情，遍名姓於裙邊袖角；遂使千秋記事，採風流於剩粉殘脂。
嗟乎！小謫風塵，幾遭魔孽。情天浩渺，恨海滄茫。隨風之絮何依，墜悃之花無賴。干卿甚事，替古偏愁。然而，聽月夜之琵琶，青杉易濕；唱隔江之玉樹，白鬢添花。由來名士佳人，夙世有花嚴之劫；休怪青山黃土，千古同淪落之悲。僕本多情，感深同調。未悟空花於色界，偏憐幻夢於春場。金屋阿嬌，漫著半空之想；美人芳草，憑招隔代之魂。偶興筆以抽思，遂逐回而想詠。言之長也，藉當客窗聽雨之談；靈之來兮，或在洛浦淩波之夜。
Phiên âm
Kim sử duyên đề tặng phiến, Liêu Dương bất quy thúc phụ chi tang, biến khởi mại ty, Lôi châu tức biện oan dân chi án; tắc sắt cầm hảo hợp, cốt nhục đoàn viên, bích ngọc trường lưu, tử thoa bất đoạn; yên hoa thương khách, hà lai mãi tiếu chi kim, thanh giáo ngoại thần, chung trở quy hàng chi giáp. Hà dĩ biểu khuê nhân chi hiếu hạnh, kiến hiệp nữ chi cơ quyền? Nãi tri sự phi khúc tắc bất kỳ, ngộ dũ truân nhi nãi hiển.
Khanh chân đạt giả, tu tri thương hạo chi liên tài; ngã diệc vân nhiên, mạc oán hồng nhan chi vô phận. Độc thị vị thông môi chước, tiên đính tư minh, nhất truỵ phồn hoa, tiện thành kết tập. Hoặc giả vị thuỷ đãng vân lưu chi thái, luân nhi vi chi nghênh diệp tống chi phong. Bất tri: hồng hạnh xuất tường, vị phó hương tâm ư phấn điệp; sương phong liễm hận, khủng diên hoạ sự ư trì ngư. Lệ kính lý chi băng sương, độ sầu biên chi tuế nguyệt. Vô hà chi bích, giá khả trọng ư liên thành; dĩ thệ chi ba, mộng do hồi ư cựu phố. Thí bình tình nhi trước luận, nghi lược tích nhi nguyên tâm.
Hựu huống: thập thủ tân thi, quán nhập đoạn trường chi tập; tứ huyền cung oán, phổ thành bạc mệnh chi âm. Giác thê lương kỳ não nhân, phục sính đình nhi cố ảnh. Hoa ưng thâu diễm, liễu dục tăng kiều. Tham bắc bộ chi phong tao tiếu đề diệc vận; thiện nam triều chi phấn đại nùng đạm tương nghi. Cố nghi chư lão chung tình, biến danh tính ư quần biên tụ giốc; toại sử thiên thu ký sự, thái phong lưu ư thặng phấn tàn chi.
Ta hồ! Tiểu trích phong trần, kỷ tao ma nghiệt! Tình thiên hạo diểu, hận hải thương mang! Tuỳ phong chi nhứ hà y, truỵ khổn chi hoa vô lại! Can khanh thậm sự, thế cổ thiên sầu! Nhiên nhi: thính nguyệt dạ chi tỳ bà, thanh sam dị thấp; xướng cách giang chi ngọc thụ, bạch mấn thiêm hoa. Do lai danh sĩ giai nhân, túc thế hữu hoa nghiêm chi kiếp; hưu quái thanh sơn hoàng thổ, thiên cổ đồng luân lạc chi bi. Bộc bản đa tình, cảm thâm đồng điệu. Vị ngộ không hoa ư sắc giới, thiên liên huyễn mộng ư xuân trường. Kim ốc A Kiều, mạn trước bán không chi tưởng; mỹ nhân phương thảo, bằng chiêu cách đại chi hồn. Ngẫu hứng bút dĩ trừu tư, toại trục hồi nhi tưởng vịnh. Ngôn chi trường dã, tạ đương khách song thính vũ chi đàm; linh chi lai hề, hoặc tại Lạc phố lăng ba chi dạ...Bản dịch của Lãng Nhân
Ví thử: Gắn bó tự ngày trao quạt, tang Liêu Dương đừng lỡ hẹn duyên hài, đặt bày do gã bán tơ, án Lôi quận giải ngay niềm oan khuất. Ắt là: Sắt cầm êm ả, cốt nhục sum vầy. Ngọc biếc vẫn lành thoa vàng không gãy. Lả lơi hoa rượu, khách làng chơi đâu được dịp mua cười; ngang dọc biên thuỳ, tay cung kiếm há thua cơ bó giáp? Thì sao thấy được: Chốn khuê các đã đủ điều hiếu hạnh; bạn quần thoa mà biết lẽ kinh quyền!
Mới hay: Việc đời khuất khúc, chuyện mới ly kỳ; cảnh ngộ éo le, nết càng tỏ rõ. Nàng đà thừa hiểu; từ xưa trẻ tạo vẫn lân tài; ta lại nhủ cùng; đâu phải má hồng đều tủi phận. Chỉ vì: Chưa mối manh đã vội thề bồi; mắc trăng gió mới thành hư hỏng.
Hoặc lại bảo: nước chảy mây bay quen mất nết; hoá cho nên: lá đưa cành đón dễ hư thân. Nào biết đâu: Nhị vẫn phong hương, chẳng để bướm ong thông được lối; dao toan cắt hận, nhưng e ao cá cháy theo thành. Mài mảnh gương soi rõ tấm băng trinh; ôm nỗi khổ gắng qua ngày tủi nhục. Ngọc không mãi bợn, há thua đâu giá trọng liên thành; nước dẫu trôi xuôi, vẫn nhớ đến mối tình cựu phố.
Ví muốn bàn cho thấu đáo; - cũng nên xét đến tâm tình. Huống chi: Bốn dây gió thảm mưa sầu, phả thiên bạc mệnh, mười vận hoa thêu gấm dệt, chiếm giải Đoạn trường. Những nghe đã xót xa lòng, tưởng đến càng mê mẫn bóng. Hoa đành thua vẻ; liễu muốn ghen mầu. Hội phong tao đất Bắc nên trang, khóc cười phải điệu. Nét son phấn miền Nam đáng bậc, đậm nhạt ưa nhìn.
Vậy nên những khách tài hoa, chẳng ngại đề tên họ bên chéo quần tay áo; lại khiến ngàn năm ghi chép, không nề nhặt phong lưu nơi phấn sót hương thừa. Than ôi! Mới lọt vào một kiếp phong trần; đã vương lấy bao phen oan nghiệt. Trời tình u uất, biển hận vơi đầy. Sợi tơ mành phó mặc gió bay, cánh hoa rụng, sá gì bàn lội. Từ trước đã dư người hoài cảm, sao nay còn hận nỗi thương tâm? Ấy cũng vì: Tiếng tỳ bà nghe lắng đêm trăng, áo xanh dễ đầm giọt lệ; khúc ngọc thụ vẳng qua mặt sóng, tóc bạc thêm đượm màu sương...
Cho hay danh sĩ giai nhân, nợ sau trước cũng âu người một hội; Dẫu ở non xa nước lạ, kiếp sông hồ khôn thoát hận ngàn thu. Ta vốn đa tình; - luống thương đồng điệu. Cõi Sắc hoa Không chưa giác ngộ; đài xuân giấc bướm vẫn mơ màng. Cỏ Mỹ nhân một bó u hoài, hồn thơm có thấu? Toà Kim ốc những hằng vọng tưởng, vóc ngọc còn đâu?
Sẵn bút hoa tả mối sầu tư, đem truyện cũ chia hồi tưởng vịnh: Giãi mãi mà ân tình chưa dứt, giọt mưa đêm còn thánh thót bên khách song; thiêng chăng thì hiển hiện cho xem, bóng người đẹp chùng nhởn nhơ nơi Lạc phố...