21/12/2024 20:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới

Quý Hợi lạp nhị thập nhị dạ đề thị Đông Chi, Tử Lan nhị thi hữu
癸亥腊二十二夜題示東芝子蘭二詩友

Tác giả: Nguyễn Phúc Ưng Bình - 阮福膺苹

Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Cận đại
Đăng bởi hảo liễu vào 31/12/2014 11:31

 

Nguyên tác

子蘭氏和東芝氏，
兩個名香胡不寐。
春心瘦骨共寒梅，
苦況吟魂隨夢味。
碧桃綠柳亦分愁，
舞蝶遊蜂頻獻媚。
那如叔野一詩篇，
打破銀床深夜鬼。

Phiên âm

Tử Lan thị hoà Đông Chi thị,
Lưỡng cá danh hương hồ bất mị.
Xuân tâm sấu cốt cộng hàn mai,
Khổ huống ngâm hồn tuỳ Mộng Vị[1].
Bích đào[2] lục liễu[3] diệc phân sầu,
Vũ điệp du phong tần hiến mị.
Na như Thúc Dã[4] nhất thi thiên,
Đả phá ngân sàng thâm dạ quỷ.

Dịch nghĩa

Này hai ông Đông Chi và Tử Lan
Hai kẻ danh tiếng vì cớ gì lại không ngủ được
Vì lòng xuân nổi, dù gầy võ vẫn muốn xem mai nở chớm xuân
Vì khổ nỗi, hồn thơ mòn mỏi theo nàng Mộng Vị
Liễu biếc đào xanh cũng buồn theo
Bướm lượn ong bay cứ mãi tỏ lòng si
Làm sao có được một vần thơ như Thúc Giạ làm
Ngâm phá giấc ngủ như con quỷ đêm khuya

Bản dịch của Nguyễn Hữu Vinh

Tử Lan là một với Đông Chi
Trằn trọc hai ông phải chuyện gì
Muốn ngắm mai vàng lo ốm xác
Vì mơ Mộng Vị khổ hồn thi
Đào tơ liễu biếc sầu đôi ngã
Bướm lượn ong vần tỏ dạ si
Sao được một vần như Thúc Giạ
Canh khuya phá giấc quỷ ra uy
Lời tự: "Án sát Quảng Bình" 按察廣平 (Thơ làm trong thời kỳ làm án sát Quảng Bình).
Quý Hợi tức năm 1923.

[1] Tên một cô đào hát ca trù.
[2] Chỉ chuyện chia tay. Đào Diệp là ái thiếp của Vương Hiến Chi 王獻之, một nhà thư pháp danh tiếng đời Đông Tấn. Vương Hiến Chi rất yêu thích Đào Diệp, từng làm bài từ để hát khi tiễn biệt nàng Đào Diệp chèo thuyền qua sông, được người đời sau phổ nhạc thành khúc nhạc loại nhạc phủ tên là "Đào Diệp ca" 桃葉歌. Sau này các thi nhân thường dùng "đào" để tả cảnh chia ly, nhìn cảnh nhớ người. Xem bài từ "Hạnh hoa thiên ảnh" 杏花天影 của Khương Quỳ 姜夔 đời Tống.
[3] Lấy từ tên ca khúc "Dương liễu chi" 楊柳枝. Thời Nam Bắc triều có khúc nhạc phủ tên là "Chiết dương liễu chi" 折楊柳枝 tả cảnh buồn bã, dùng dằng trong buổi chia tay:
Thướng mã bất thóc tiên,
Phản ảo dương liễu chi.
Há mã xuy hoành địch,
Sầu sát hành khách nhân...
上馬不捉鞭，
反拗楊柳枝。
下馬吹橫笛，
愁殺行客人。
(Lên yên cương chẳng cầm dây,
Vin tay uốn gãy cành cây liễu buồn.
Dùng dằng cầm sáo xuống yên,
Véo von tiễn biệt héo hon lòng người.)
Liễu Chi cũng là tên một ca nhi nổi tiếng, xem bài "Liễu Chi" của Lý Thương Ẩn.
[4] Tên của cụ Ưng Bình chữ Hán là Thúc Dã, nhưng tên Nôm là Thúc Giạ.

In từ trang: https://www.thivien.net/ » Nguyễn Phúc Ưng Bình » Quý Hợi lạp nhị thập nhị dạ đề thị Đông Chi, Tử Lan nhị thi hữu