21/12/2024 21:14Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 27/09/2024 20:46
Nguyên tác
幾個龍舟趁蚤潮，
喧喧鑼鼓鬥輕橈。
千年佳節空憑吊，
一去忠魂不可招。
畢竟歌呼供戲劇，
豈應洒落返塵囂。
風騷對此堪惆悵，
極目煙波一望遙。
Phiên âm
Kỷ cá long chu sấn tảo trào,
Huyên huyên la cổ đấu khinh nhiêu.
Thiên niên giai tiết không bằng điếu,
Nhất khứ trung hồn bất khả chiêu.
Tất cánh ca hô cung hí kịch,
Khởi ưng sái lạc phản trần hiêu.
Phong tao[1] đối thử kham trù trướng,
Cực mục yên ba nhất vọng diêu.Dịch nghĩa
Mấy chiếc thuyền rồng, lướt nhanh trên sóng triều sớm,
Tiếng trống chiêng ồn ã, đua mái chèo nhẹ.
Tiết đẹp nghìn năm, luống chỉ để tỏ lòng thương xót,
Hồn trung nghĩa một đi, không thể mời gọi về được.
Cuối cùng, tiếng hò hát cũng chỉ cung cấp cho màn kịch thêm vui,
Há nên bỏ nơi tiêu dao phóng khoáng, mà trở lại cõi trần ồn ào?
Trước cảnh này, đọc những áng Ly tao, Kinh thi thật buồn rầu,
Nhìn phía xa xa, khói sóng ngút tầm mắt.
Bài này làm nhân dịp xem đua thuyền ngày 5 tháng năm. Vốn ngày này là tết “diệt sâu bọ” của dân vùng Bách Việt, có tục đua thuyền rồng. Sau các nhà nho Trung Quốc gán cho ý nghĩa đua thuyền để đưa hồn Khuất Nguyên về dương thế, vì ông trầm mình vào ngày này. Tuy nhiên đua thuyền là cuộc vui nên cả Nguyễn Du lẫn Phan Huy Thực đều thấy chiêng trống ồn ào hò hát như thế chỉ là trò vui, không thể chiêu hồn Khuất Nguyên được.
[1] Khuất Nguyên khi bị đi đày đã viết tác phẩm Ly tao bày tỏ tâm sự, sau người ta cho rằng văn chương Trung Quốc. Ly tao là tác phẩm cổ điển nối tiếp Kinh thi.