21/12/2024 23:49Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 29/09/2024 08:28
Nguyên tác
晴朗都圻十月春，
半千鍾毓際昌辰。
御園花柳開金闕，
仙狀衣冠拜紫宸。
泰址澄瞻天北極，
屯膏普及海南臣。
喜陪貴近聆韶護，
寶鴨香煙入袖頻。
Phiên âm
Tình lãng đô kỳ thập nguyệt xuân,
Bán thiên chung dục tế xương thần.
Ngự viên hoa liễu khai kim khuyết,
Tiên trạng y quan bái tử thần.
Thái chỉ[1] trừng chiêm thiên Bắc Cực[2],
Truân cao phổ cập Hải Nam[3] thần.
Hỉ bồi quý cận linh Thiều hộ[4],
Bảo áp hương yên nhập tụ tần.Dịch nghĩa
Tháng mười ở kinh đô trời xuân quang tạnh,
Năm trăm năm chung đúc tinh hoa, được thời kỳ thịnh vượng.
Cửa kim khuyết mở, hoa liễu tươi trong vườn Ngự uyển,
Áo mũ đẹp dáng tiên, vào chầu nơi cung cấm.
Chăm chắm chiêm ngưỡng phúc lành nơi ngôi Bắc Cực trên trời,
Ân huệ ban rộng khắp đến cả bề tôi vùng biển phương Nam.
Mừng vì được theo vào nơi tôn quý, nghe nhạc Thiều hộ,
Khói hương từ đỉnh hình con vịt, bay vào đầy ống tay áo.
Nguyên dẫn: “Sơ lục nhật ngũ cổ nghệ Chính Đại Quang Minh điện tả triều phòng cung hậu. Lê minh, tuỳ hữu ban bài liệt đại đình ngoại, phụng đại hoàng đế đăng toạ. Khai môn nhạc tác tuỳ ban hành khánh thưởng tam quỵ cửu khấu lễ, ngật, nhưng tòng vương công tựu Đồng Lạc viên nghênh giá khan hí như tiền. Thị nhật tái phụng ban thưởng thái đoạn cập cống vật các hạng.” 初六日五鼓詣正大光明殿左朝房恭候黎明隨右班排列大庭外，奉大皇帝登坐，開門樂作隨班行慶，賞三跪九叩禮，訖仍從王公就同樂園迎駕看戲如前。是日再奉頒賞綵緞及貢物各項。 (Canh năm ngày 6, sứ thần đến phòng chầu bên trái điện Quang Minh Chính Đại kính đợi. Trời sáng theo hữu ban triều đứng theo hàng ngoài sân lớn, kính đại hoàng đế lên toà. Mở cửa, âm nhạc cử hành, theo các ban làm lễ mừng 3 quỳ 9 cúi. Rồi theo các vị vương tôn vào vườn Đồng Lạc nghênh giá, xem diễn kịch như trước. Ngày hôm đó lại ban thưởng lụa màu và các loại cống vật.)
[2] Chỉ ngôi vua, ý nói ở cao trung tâm như sao Bắc Cực.
[1] Thái có nghĩa là bình an, chỉ có nghĩa là phúc lộc.
[3] Bờ biển phía Nam, chỉ nước ta. Câu này lấy ý ở “hào năm” (cửu ngũ) quẻ Truân: Truân kỳ cao, tiểu trinh cát, đại trinh hung, nghĩa là ơn huệ gặp lúc khó khăn, nhỏ mà chính bền thì lành, lớn mà chính cứng thì hung. Ở đây nói ơn huệ vua Thanh đã phổ cập đến tận miền biển xa, nên nhà vua sẽ được tốt lành.
[4] Tên khúc nhạc của vua Thang thời cổ. Ở đây nói nhạc triều đình nhà Thanh.