20/09/2024 09:41Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 25/08/2024 11:05
Nguyên tác
未窮詩奧僅升堂，
警思非曾賦草塘。
吾輩形神更倚托，
斯文眉目孰平章。
優游同慶風雲會，
眺詠那知日月長。
篇什往還姑擺悶，
金蘭前譜敢相方。
Phiên âm
Vị cùng thi áo cẩn thăng đường[1],
Cảnh tứ phi tằng phú thảo đường[2].
Ngô bối hình thần canh ỷ thác,
Tư văn mi mục thục bình chương.
Ưu du đồng khánh phong vân hội,
Diểu vịnh na tri nhật nguyệt trường.
Thiên thập vãng hoàn cô bãi muộn,
Kim lan[3] tiền phả cảm tương phương.Dịch nghĩa
Chưa thấu suốt chốn sâu xa của thơ, chỉ mới tới nhà ngoài,
Tứ hay, chưa từng tìm được câu đẹp bên bờ cỏ.
Cả hình thức lẫn tinh thần, bọn ta nương tựa lẫn nhau,
Cặp mắt, đôi mày của văn chương, lấy ai làm kẻ phẩm bình?
Thung thăng cùng mừng trong hội gió mây,
Ngắm, ngâm, nào biết trời trăng tươi đẹp.
Thơ ca xướng hoạ để tạm khuây khoả nỗi buồn,
Dám đâu sánh với cuốn nghĩa kim lan của người đời trước.Bản dịch của Phạm Trọng Chánh
Thơ chưa uyên áo mới ngoài rào,
Chưa thấy tứ hay “cỏ bờ ao.”
Hình thức tinh thần nương tựa lẫn,
Đôi mi cặp mắt thấp cùng cao.
Thung thăng mừng hội mây và gió,
Ngâm ngắm trời trăng vẻ đẹp nào.
Thơ ca xướng hoạ buồn khuây khoả,
Đâu sánh kim lan người trước nào.
Nguyên dẫn: Thú chơi bút mực, đệ đã vụng lại lười, đâu dám khoe hay khoe đẹp. Trước đây nhân bài ngẫu tác ở tiệc cúc do ông[4] khởi xướng, thành thử thích cùng ông xướng hoạ, tinh thần phấn chấn, góp nhặt thành chương thành câu, quên cả khô khan quê mùa, cứ nhì nhằng mong được ông chỉ bảo. Vốn là những bài xuất phát từ tình cảm thể hiện ra thơ, ngờ đâu vui đến thế. Tiếp được bút hoa của ông gửi tới, nói rõ việc xướng hoạ của tiên công hai nhà1, để dạy bảo về chuẩn đích của thơ, lại còn chỉ rõ cái lẽ tạo vật tác động đến then máy của thơ, khiến cho đầu mối của thơ được thần diệu. Đó thật là một đoạn nghị luận to lớn chính xác, há chẳng phải là những hiểu biết sâu sắc về thơ đó sao? Cảm phục lời dạy đó, đệ xin nối nguyên vần, mong ông phủ chính. Xin đừng cười.
[4] Chỉ thân phụ của Phan Huy Ích và thân phụ Ngô Thì Nhậm, cũng là nhạc phụ Phan.
[1] Luận ngữ chép lời Khổng Tử bảo Tử Lộ: “Do dã, thăng đường hĩ, vị nhập ư thất dã” (Trọng Do mới tới nhà ngoài, chưa vào được nhà trong). Trong thơ tác giả mượn ý này để nói khiêm.
[2] Ở đây muốn nhắc đến câu thơ “Trì đường sinh xuân thảo” (Bờ ao mọc cỏ xuân) của Tạ Linh Vận.
[3] Theo ý câu thơ của Phan nói hai vị tiên công trước kia vốn là tình bạn, hiện nay chúng ta tuy là bạn nhưng đâu dám so sánh với hai vị tiên công trước kia.