21/01/2025 11:19Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi bruce lee vào 06/10/2011 02:19
Nguyên tác
村巷逢春憶市城,
故園花柳委遊鶯。
僻居獨抱衝冠氣,
假寐時聞爆竹聲。
宇宙莫非關分事,
雲雷方是見勳名。
纖氛不染韶光色,
預喜乾坤復泰亨。
Phiên âm
Thôn hạng phùng xuân ức thị thành,
Cố viên hoa liễu uỷ du oanh.
Tích cư độc bão xung quan khí[1],
Giả mị thời văn bạo trúc thanh.
Vũ trụ mạc phi quan phận sự,
Vân lôi[2] phương thị kiến huân danh.
Tiêm phân bất nhiễm thiều quang[3] sắc,
Dự hỉ càn khôn phục thái hanh[4].Dịch nghĩa
Ngõ nhỏ vùng quê gặp tiết xuân nhớ thị thành,
Hoa liễu ở vườn cũ, mặc đàn oanh bay nhảy.
Nơi hẻo lánh, lòng riêng mang khí căm giận,
Giả vờ ngủ thỉnh thoảng nghe tiếng pháo nổ.
Trong vũ trụ mọi việc đều là phận sự,
Hội mây sấm mới là hội nên công danh.
Chút hơi độc không thể nhuộm màu thiều quang,
Hãy mừng trước: trời đất sẽ lại hanh thông.Bản dịch của Đỗ Ngọc Toại
Xuân đến, thôn quê nhớ thị thành
Liễu hoa vườn cũ mặc đàn oanh
Lánh mình vẫn thấy lòng sôi sục
Chợp mắt liền nghe pháo đập đoành
Vũ trụ đâu không là phận sự
Sấm mây thường dễ có công danh
Màu xuân chẳng chút hôi tanh bợn
Chắc chắn kiền khôn lại thái bình
Nguyên dẫn: Khi đó kinh thành thất thủ, tôi phải chạy về thôn Cầu Trì[5].
Mậu Thân tức năm 1788.
[5] Ở thế kỷ XIX là một thôn thuộc tổng Thượng Thanh Oai, huyện Thanh Oai, phủ Ứng Thiên, Sơn Nam Thượng.
[1] Khí căm giận. Truyện Lạn Tương Như trong Sử ký chép: “Khước lập ỷ trụ, nộ phát thượng xung quan” (Đứng dựa cột, tức giận khiến tóc đẩy mũ lên). Đời sau dùng điển “nộ phát xung quan” để chỉ nghĩa khí của người cương trực đối với việc chính nghĩa.
[2] Hội mây sấm. Quẻ Thuỷ lôi Truân trong Kinh dịch có câu: “Vân lôi truân, quân tử dĩ kinh luân”, đại ý là mây với sấm là hình tượng quẻ Truân, người quân tử trổ tài kinh bang tế thế của mình trước thời cuộc.
[3] Ánh sáng tươi đẹp.
[4] Quẻ Thái trong Kinh dịch nói về thời thái bình thịnh trị.