08/09/2024 08:53Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 12/03/2024 10:11
Nguyên tác
上述唐虞契一中，
浩然殿宇正穹崇。
光輝盛德瞻依共，
洋溢和聲鼓舞同。
統攝人心凝至道，
綱維國體顯豊功。
巍巍直與堪輿並，
九有群方仰教風。
Phiên âm
Thượng thuật Đường Ngu[1] khế nhất trung,
Hạo nhiên điện vũ chính khung sùng.
Quang huy thịnh đức chiêm y cộng,
Dương dật hoà thanh cổ vũ đồng.
Thống nhiếp nhân tâm ngưng chí đạo,
Cương duy quốc thể hiển phong công.
Nguy nguy trực dữ kham dư tịnh,
Cửu hữu quần phương ngưỡng giáo phong.Dịch nghĩa
Trên nối tiếp vua đời Đường Ngu hợp với đạo trung,
Điện vũ tận trời cao đúng là tôn sùng.
Cùng chiêm ngưỡng hào quang đời thịnh trị,
Dạt dào tiếng cổ vũ hoà theo.
Nắm giữ lòng người đạt đến chỗ tột cùng của đạo,
Duy trì quốc thể rạng rỡ công lao.
Vòi vọi ơn cao sánh cùng trời đất,
Chín hướng mọi phương ngẩng trông giáo hoá.Bản dịch của Đỗ Thị Hảo
Trên nối Đường Ngu hợp đạo trung,
Thẳm sâu điện vũ thực tôn sùng.
Ngời ngời đức thịnh xem cùng thế,
Dào dạt tiếng vang cổ vũ chung.
Quản giữ lòng người nên đạo cả,
Duy trì thế nước rạng cao công.
Sánh cùng trời đất ơn to lớn,
Chín cõi ngàn phương ngưỡng giáo phong.
Nguyên chú: Ta vâng nối nền vương, tự nắm vương chính. Tôn phò hoàng đế, giữ vững dư đồ. Dùng văn giáo để tô vẻ thái bình, chọn nhân tài mà lo nền trị đạo. Nghĩ rằng: Nhân, nghĩa, lễ, nhạc; vốn đã có bậc tôn sư. Xem xét trong điển tịch, đến thăm nhà Thái học, làm lễ bái yết, hết mực tôn kính. Ngửa trông ánh sáng của mặt trời, mặt trăng; mênh mang như nguồn suối chảy khắp. Lòng đạo bừng dậy, tứ thơ nảy sinh. Dường như thấy mưa ngọt tuôn ra ở ao vàng, mây trôi lênh láng tầng Thượng phẩm. Bèn làm ra hai bài thơ Đường luật, hai bài thơ Quốc âm; đại để là hình dung đạo đức công nghiệp của Thánh nhân. Tuy chưa dễ thấy bờ của biển cả, song cũng đủ thấy ý rất mực sùng Nho trọng đạo, vậy nên lưu lại trên bia đá.
[1] Tức Đường Nghiêu, Ngu Thuấn là hai vị vua thời thượng cổ Trung Hoa. Tương truyền thời đó rất thái bình thịnh trị.