21/12/2024 23:20Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Hán
Đăng bởi Vanachi vào 17/11/2008 10:17
Nguyên tác
黃鵠一遠別，
千里顧徘徊。
胡馬失其群，
思心常依依。
何況雙飛龍，
羽翼臨當乖。
幸有弦歌曲，
可以喻中懷。
請為遊子吟，
泠泠一何悲。
絲竹厲清聲，
慷慨有餘哀。
長歌正激烈，
中心愴以摧。
欲展清商曲，
念子不能歸。
俯仰內傷心，
淚下不可揮。
願為雙黃鵠，
送子俱遠飛。
Phiên âm
Hoàng hộc[1] nhất viễn biệt,
Thiên lý cố bồi hồi.
Hồ mã[2] thất kỳ quần,
Tư tâm thường y y.
Hà huống song phi long[3],
Vũ dực lâm đương quai.
Hạnh hữu huyền ca khúc,
Khả dĩ dụ trung hoài.
Thỉnh vi “Du tử ngâm[4]”,
Linh linh nhất hà bi.
Ty trúc[5] lệ thanh thanh,
Khảng khái hữu dư ai.
Trường ca[6] chính kích liệt,
Trung tâm sảng dĩ tồi.
Dục triển “Thanh thương khúc[7]”,
Niệm tử bất năng quy[8].
Phủ ngưỡng nội thương tâm,
Lệ há bất khả huy.
Nguyện vi song hoàng hộc,
Tống tử câu viễn phi.Dịch nghĩa
Chim hộc vàng bay xa,
Vạn dặm ngoảnh lại bồi hồi.
Ngựa Hồ lạc bầy,
Lòng vẫn nhớ nhung.
Huống gì đôi rồng cùng bay,
Giương cánh bay về hai phía.
Một khúc ca vui vẻ,
Có thể làm nguôi lòng.
Mời gảy bài “Du tử ngâm”,
Âm thanh lanh lảnh thực sầu bi.
Tiếng đàn sáo trong trẻo,
Khảng khái thừa bi ai.
Bài trường ca đang sôi nổi,
Mà trong lòng nát lìa.
Muốn gảy điệu “Thanh thương khúc”,
Thương cho anh đi không thể về.
Cúi ngẩng đều đau đớn trong lòng,
Lệ rơi không thể lau hết.
Mong làm đôi chi hộc vàng,
Bay tiễn anh tới nơi xa.Bản dịch của Như Quy
Hộc vàng bay vạn dặm,
Vẫn ngoảnh lại bồi hồi.
Ngựa Hồ bầy lạc mất,
Nhớ nhung mãi không thôi.
Huống gì đôi rồng lượn,
Giương cánh hướng hai nơi.
Một khúc ca vui vẻ,
Có thể khiến lòng nguôi.
“Du tử ngâm” xin gảy,
Lanh lảnh mà sầu bi.
Đàn sáo ngân trong trẻo,
Khảng khái mà oán ai.
Khúc ca đang rộn rã,
Mà ruột gan nát lìa.
Muốn tấu “Thanh thương khúc”,
Thương thay chẳng thể về.
Cúi ngẩng lòng day dứt,
Lệ nhỏ khó lau đi.
Mong làm đôi chim hộc,
Tiễn người tới xa kia.
[1] Người xưa cho là một loài chim lớn có thể bay rất xa.
[2] Ngựa từ đất Hồ, phiếm chỉ ngựa từ phương bắc.
[3] Ám chỉ tác giả cùng bạn đang tiễn đưa.
[4] Tên một cầm khúc, biểu thị nỗi lòng hai người tiễn biệt.
[5] Tơ và ống trúc, ám chỉ dây đàn và sáo, hay phiếm chỉ nhạc khí nói chung.
[6] Nhạc phủ có Trường ca hành và Đoản ca hành. Nhạc phủ giải đề viết trường ca là những bài khảng khái mạnh mẽ, còn đoản ca là những bài trầm lắng.
[7] Tên nhạc khúc, thường ngắn, dùng để tỏ nỗi ai oán. Tào Phi 曹丕 trong “Yên ca hành” 燕歌行 viết “Viện cầm minh huyền phát Thanh thương, Đoản ca vi ngâm bất năng trường” 援琴鳴絃發清商，短歌微吟不能長 (Lấy đàn gảy khúc Thanh thương, Khúc ca ngắn không thể ngâm lâu).
[8] Câu này ý nói tôi tuy lưu luyến nhưng mà không thể theo anh cùng về.