18/09/2024 02:02Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 15/07/2024 09:18
Nguyên tác
分派由來古建邦，
九江一帶是長江。
古祠香荐焄蒿盛，
梵宇鍾鳴斷續撞。
茇舍堂堂懸玉鏡，
錦坊楚楚煥銀釭。
無窮宇宙無窮興，
吟思聊憑筆似杠。
Phiên âm
Phân phái do lai cổ kiến bang,
Cửu Giang nhất đới thị Trường Giang.
Cổ từ hương tiến huân hao thịnh,
Phạm vũ chung minh đoạn tục chàng.
Bạt xá đường đường huyền ngọc kính,
Cẩm phường sở sở hoán ngân công.
Vô cùng vũ trụ vô cùng hứng,
Ngâm tư liêu bằng bút tự giang.Dịch nghĩa
Công cuộc dựng nước từ xa xưa, vốn là sự phân dòng chảy (các dòng sông lớn),
Một dải Cửu Giang là sông Trường Giang.
Quanh ngôi đền cổ xông lên mùi cỏ thơm ngào ngạt,
Tiếng chuông chùa vang lên đứt nối theo nhịp đánh.
Nhà cổ đường đường treo tấm gương ngọc,
Phố phường đẹp, tươm tất, rạng rỡ ánh đèn.
Vũ trụ thật vô cùng, tạo nguồn cảm hứng cũng vô cùng,
Dựa vào thi tứ ngâm vang, ngọn bút lay động tựa cán cờ.Bản dịch của Nguyễn Hữu Thăng
Phân nhánh sông dài dựng cõi bang
Cửu Giang một dải chính Trường Giang
Cỏ quanh đền cổ đưa ngào ngạt
Chuông vọng chùa xa điểm nhịp nhàng
Gương ngọc nhà treo nhìn lấp lánh
Đèn hoa phố thắp toả huy hoàng
Vô cùng vũ trụ vô cùng hứng
Thi tứ bừng sôi mực bút tràn.
Rút từ Phụng sứ tập 奉使集.
Xưa nay ở Trung Quốc xác định vị trí Cửu Giang có ba thuyết:
- Theo Hán thư, mục Địa lý chí: là Tầm Dương trong thiên Vũ Cống của Kinh thư. Theo đó Cửu Giang ở phía nam hợp với các sông ở phía đông thành Đại Giang. Cửu Giang ở trong địa phận Tầm Dương, nay là thành phố Vũ Huyệt, tỉnh Hồ Bắc và một dải vùng Hoàng Mai.
- Theo Lưu Hâm trong Tấn Khang địa lý thì Cửu Giang lấy chín dòng ở Hồ Hán chảy vào đầm Bành Lãi. Đây là thuyết riêng của người Hán, lấy dòng Hồ Hán chảy vào đầm Bành Trạch hợp với tám nhánh lớn thành Cửu Giang.
- Hồ Đán, Chu Hy, Sái Trầm đời Tống cho rằng các dòng sông Tương, sông Nguyên chảy về Động Đình là Cửu Giang.
Các nhà khoa học Trung Quốc hiện nay thiên về thuyết thứ nhất. Phong cảnh trong thơ của trạng nguyên sứ thần Nguyễn Đặng Đạo cho thấy Cửu Giang ở trung du sông Trường Giang. Từ xưa Cửu Giang vốn là một trong bốn thị trấn buôn gạo lớn nhất của Trung Quốc. Các danh thắng cổ tích hiện còn là hồ Cam Đường, Yên Thuỷ đình, Toả Giang lâu, chùa Năng Nhân, giếng Sóng,lầu tầm Dương, phía nam Cửu Giang là Lư Sơn, một địa điểm du lịch rất nổi tiếng.