05/10/2024 15:48Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 17/05/2024 22:15
Nguyên tác
笑非商客亦非漁，
津畔船翁久索居。
月一升堂稽吏牘，
時常倚案課兒書。
岩溪秀媚供閒覽，
歲月淹留待替除。
行止非關人意必，
闕湖隨在總孚如。
Phiên âm
Tiếu phi thương khách diệc phi ngư,
Tân bạn thuyền ông cửu sách cư.
Nguyệt nhất thăng đường kê lại độc,
Thời thường ỷ án khoá nhi thư.
Nham khê tú mị cung nhàn lãm,
Tuế nguyệt yêm lưu đãi thế trừ.
Hành chỉ phi quan nhân ý tất,
Khuyết hồ tuỳ tại tổng phu như.Dịch nghĩa
Cười không phải khách buôn cũng không phải nhà chài,
Ông chủ thuyền vẫn ở lẻ loi mãi nơi bến sông.
Tháng một lần lên công đường xét việc quan,
Ngày thường tựa án thư dạy con học.
Núi khe tươi đẹp tiện nhàn ngâm,
Năm tháng nấn ná đợi người đến thay.
Đi hay ở không phải do ý người quyết định,
Dù cung khuyết hay giang hồ xem cũng như nhau.Bản dịch của Đỗ Ngọc Toại
Chẳng phải thuyền buôn, chẳng phải chài,
Bờ bên, ông lão khéo ngồi dai.
Án từ mỗi tháng nghe nha báo,
Sách vở hàng ngày dạy trẻ chơi.
Cảnh đẹp, núi khe đà ngắm chán,
Người thay, năm tháng chỉ mong hoài.
Ở, đi chẳng phải do người định,
Cung khuyết, giang hồ cũng thế thôi.
Nguyên dẫn: Từ năm Nhâm Dần [1782], tôi cảm thấy sự gặp gỡ không được may mắn, bị đối xử không đúng, từ đấy chán cảnh làm quan. Mùa hạ năm Quý Mão [1783], lấy cớ bệnh tật, tôi ở lại kinh dâng khải xin từ chức, đợi hơn một năm vẫn chưa nhận được mệnh, nay có chỉ của triều đình giục đến trấn ngay. Tôi bèn đi thuyền vào rồi cắm thuyền ở ven sông, không tới dinh làm việc, mà ghép mấy chiếc thuyền bè làm nhà ở, trên bờ dựng vài gian cho nha lại lính tráng đóng; việc văn án không tra xét, chỉ khi nào có việc quan trọng mới tới giải quyết. Từ đầu mùa thu đến cuối mùa xuân tôi đều ở trên thuyền di dưỡng, dân chúng ít ai biết mặt, trong lúc nhàn rỗi ngâm vịnh có được tập thơ Thang châu lữ hứng, lược ghi vào đây.
Phan Huy Ích lại được cử làm Đốc đồng trấn Thanh Hoa vào mùa thu năm Nhâm Dần (1782).