22/12/2024 13:07Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn cổ phong; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi Diệp Y Như vào 02/04/2010 09:49
Nguyên tác
天東日出天西下，
雌鳳孤飛女龍寡。
青溪白石不相望，
堂中遠甚蒼梧野。
凍壁霜華交隱起，
芳根中斷香心死。
浪乘畫舸憶蟾蜍，
月娥未必嬋娟子。
楚管蠻弦愁一槩，
空城罷舞腰支在。
當時歡向掌中銷，
桃葉桃根雙姊妹。
破鬟倭墮凌朝寒，
白玉燕釵黃金嬋。
風車雨馬不持去，
蠟燭啼紅怨天曙。
Phiên âm
Thiên đông nhật xuất thiên tây há,
Thư phụng cô phi nữ long quả.
Thanh khê bạch thạch[1] bất tương vọng,
Đường trung viễn thậm Thương Ngô dã.
Đống bích sương hoa giao ẩn khởi,
Phương căn trung đoạn hương tâm tử.
Lãng thừa hoạ khả ức thiềm thừ,
Nguyệt Nga vị tất thiền quyên tử.
Sở quản Man huyền sầu nhất khái,
Không thành bãi vũ yêu chi tại.
Đương thì hoan hướng chưởng trung tiêu,
Đào Diệp, Đào Căn[2] song tỷ muội.
Phá hoàn nuỵ đoạ lăng triêu hàn,
Bạch ngọc yến thoa[3] hoàng kim thiền.
Phong xa vũ mã bất trì khứ,
Lạp chúc đề hồng oán thiên thự.Dịch nghĩa
Mặt trời mọc phía đằng đông, lặn phía trời tây,
Chim phượng bay rồi chỉ còn mình rồng đơn chiếc.
Khe xanh và đá trắng không nhìn thấy nhau,
Cùng một nhà mà ngỡ xa xôi như đồng Thương Ngô.
Sương ngưng như bông mọc trên vách lạnh giá,
Cây hoa gãy cành, nhuỵ hoa chết khô.
Dạo thuyền hoa uổng sức nhớ cung trăng,
Nguyệt Nga chưa hản là cô gái xinh đẹp.
Sáo Sở đàn phương Nam xui người buồn vời vợi,
Khi múa xong thành vắng lặng, chỉ còn cô gái eo thon.
Ngày xưa từng múa hát vui vẻ bên nhau nay không còn nữa,
Hai chị em Đào Diệp, Đào Căn.
Xoã tóc cao, để lệch búi tóc trong buổi sớm lạnh,
Trâm én ngọc trắng, kẹp ve vàng cũng biếng cài.
Xe gió ngựa mưa sao không chở thiếp đến nơi chàng,
Một mình bên ngọn nến, ngóc than oán giận trời sáng.Bản dịch của Lê Quang Trường
Ngày thấm thoắt đông nhô tây lặn,
Buồn khơi vơi phượng vắng rồng côi.
Khe xanh đá trắng đôi nơi,
Cùng nhà mộng mị cách vời Thương Ngô.
Hoa sương mọc lô nhô vách giá,
Cội gãy lìa tơi tả nhụy hương.
Dạo thuyền hoa, uổng mơ màng,
Nguyệt Nga đâu hẳn cô nàng thiền quyên.
Sầu man mác đàn Man sáo Sở,
Éo thon thon múa dứt thành trơ.
Còn đâu hoan lạc khi xưa,
Chàng chàng thiếp thiếp cho vừa nhớ nhung.
Tóc để lệch lạnh lùng hôm sớm,
Cánh ve vàng thoa én buông lơi.
Ngựa mưa xe gió đâu nơi?
Bên đèn nức nở giận trời hừng đông.
Bài thơ này tả tâm tình tuyệt vọng của cô gái thất tình.
[1] Bài Thần huyền ca nhạc phủ thời Nam triều có khúc Thanh khê tiểu cô và Bạch thạch lang. Ở đây chỉ sự cách trở.
[2] Đào Diệp là tên người thị thiếp của Vương Hiến Chi đời Tấn. Đào Căn là tên người em gái của Đào Diệp. Ở đây có ý chỉ hai chị em cô gái.
[3] Cái thoa ngọc hình chim én. Động minh ký chép: Năm đầu niên hiệu Nguyên Đỉnh thời Hán Vũ Đế, làm xong Linh các, có một nữ thần để lại cái trâm ngọc cho đế. Đế đem tặng nó cho Triệu tiệp dư. Đến giữa năm Nguyên Phụng đời Hán Chiêu Đế, người ta thấy chiếc thoa này trong cung, cùng mưu muốn đập vỡ nó, sáng hôm sau giở tráp, chỉ thấy một con én trắng bay thẳng lên trời. Về sau, người trong cung gọi thoa ngọc là thoa én trắng (bạch yến thoa).