19/09/2024 07:54Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 30/07/2024 08:22
Nguyên tác
聖道彌穹壤，
神都奉廟庭。
鍾彝新式度，
冕笏古儀型。
堂奧加塗雘，
宮牆洞啟扃。
崇文風入館，
肄禮日當亭。
祠戶來更直，
儒官熟問經。
樵謳蒼草徑，
漁網白蘋汀。
樹幕臨波影，
禽絃隔岸聽。
關前凉氣爽，
學院送茶瓶。
Phiên âm
Thánh đạo[1] di khung nhưỡng,
Thần đô phụng miếu đình.
Chung di[2] tân thức độ,
Miện hốt[3] cổ nghi hình.
Đường áo gia đồ hoạch,
Cung tường động khải quynh.
Sùng Văn[4] phong nhập quán,
Duỵ Lễ[5] nhật đương đình.
Từ hộ lai canh trực,
Nho quan thục vấn kinh.
Tiều âu thương thảo kính,
Ngư võng bạch tần đinh.
Thụ mạc lâm ba ảnh,
Cầm huyền cách ngạn thinh.
Quan tiền lương khí sảng,
Học viện tống trà bình.Dịch nghĩa
Đạo thánh tràn khắp trời đất,
Kinh đô có miếu thờ.
Chuông và đỉnh đã theo cách thức mới,
Mũ và hốt vần còn lề lối xưa.
Bái đường, nội cung son thếp đẹp đẽ,
Cung tường mở cửa rộng thêm ra.
Quán Sùng Văn gió lùa vào,
Đình Duỵ Lễ vầng ô phía trước.
Thủ từ thay phiên đến trực,
Bọn nhà nho học hỏi kinh điển kỹ lưỡng.
Tiếng hát của người kiếm củi vang lối cỏ xanh,
Lưới đánh cá chăng ở cồn rau tần trắng.
Cây rủ tựa bức màn, soi bóng trên mặt sóng,
Chim hót như tiếng đàn, vang vọng tự bờ bên.
Trước cửa Văn miếu khí trời mát mẻ,
Nhà học lại đưa đến một bình trà.Bản dịch của Hoàng Tạo
Đạo thánh đầy trời đất,
Kinh đô có miếu thờ.
Đỉnh chuông đã đổi mới,
Mũ hốt vẫn như xưa.
Nhà cửa sơn rực rỡ,
Cung tường cửa rộng ra.
Sùng Văn gió lồng lộng,
Duỵ Lễ nắng chan hoà.
Phiên trực, ông từ đó,
Đọc sách, bọn Nho ta.
Ca tiều lối cỏ biếc,
Lưới cá bãi tần xa.
Màn cây lồng sóng động,
Cách bờ, vang chim ca.
Cửa trước mắt sáng sủa,
Nhà học đem dâng trà.
Nguyên chú: “Văn Miếu ở thượng lưu sông Hương, nằm trên một ngọn đồi cao soi bóng xuống dòng sông. Các ngọn núi phía bờ bên kia chầu về. Hai ngôi đền chính bên trong thờ tượng đức Thánh (đức Khổng Tử) cùng tượng tứ phối (Nhan Uyên, Tăng Tử, Khổng Cấp, Mạnh Tử) đội mũ cầm hốt; hai bên đông và tây bày bài vị thập triết (Nhan Uyên, Mẫn Tử Khiên, Nhiễm Bá Ngưu, Trọng Cung, Tể Ngã, Tử Cống, Nhiễm Cầu, quý Lộ, Tử Du, Tử Hạ), nhà ngoài bày bài vị các tiên nho được tòng tự. Bên tả điện là quán Sùng Văn, bên hữu là nhà Duỵ Lễ. Chỗ nào cũng có biển đề và đều được sắm sửa từ đời trước, bây giờ chỉ sửa lại và trang sức thêm. Quan Tế tửu Tư nghiệp và mọi người thay nhau đèn hương. Khi tôi lên xem, ngắm cơ ngơi Văn Miếu, hóng mát nghỉ chân, có quan Tư nghiệp tiếp đón mời trà”.
[1] Đạo Nho, thờ Khổng Tử.
[2] Những đồ thờ trong Văn Miếu.
[3] Phục sức của pho tượng Khổng Tử.
[4] Quán ở trong Văn Miếu, nơi hội họp của các bậc văn Nho.
[5] Nhà học của sĩ tử, hàng ngày đến tập lễ nghi phép tắc.