19/09/2024 08:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 02/09/2024 10:27
Nguyên tác
十年恩育廁門堂，
仙峒悠悠碧石塘。
峭壁星垂詞藻筆，
巍祠雲擁袞花章。
涓塵未有酬山海，
濯曝惟餘仰漢陽。
筵几欠陪追感日，
風軿悵望杳冥方。
Phiên âm
Thập niên ân dục, xí môn đường,
Tiên động du du, bích thạch đường.
Tiễu bích, tinh thuỳ từ tảo bút[1],
Nguy từ, vân ủng cổn hoa[2] chương.
Quyên trần vị hữu thù sơn hải,
Trạc bộc, duy dư ngưỡng Hán dương[3].
Diên kỷ khiếm bồi truy cảm nhật,
Phong bình[4] trướng vọng diểu minh phương.Dịch nghĩa
Mười năm trời, chịu ơn nuôi dạy ở trong nhà,
Động Tiên nay đã thăm thẳm trên đường đá biếc.
Vách núi sừng sững, sao rọi lời văn từ tảo,
Ngôi đền chót vót, mây lồng quanh vẻ cổn hoa.
Mảy may chưa chút báo đền công ơn như núi cao biển rộng,
“Giặt phơi” chỉ còn ngước trông nước sông Hán nắng thu.
Nhớ lại ngày trước, việc hầu hạ bên giường chiếu còn nhiều thiếu sót,
Ngậm ngùi trông theo chiếc xe gió, đã cách xa tít mù.Bản dịch của Đỗ Ngọc Toại
Trước cửa, mười năm được dạy nuôi,
Động tiên, đường đá bỗng xa xôi.
Vách cao, sao rọi lời châu ngọc,
Đền thẳm, mây lồng vẻ vũ đai.
Đức bể, ơn non, chưa báo chút,
Nắng thu, nước Hán, những trông hoài.
Nhớ nơi giường ghế lòng thêm cảm,
Xe gió bùi ngùi, tít dặm khơi.
Nguyên dẫn: Nay tới huý nhật tiên công[5], tất sẽ sắm sửa lễ vật tiến cúng. Tôi lâu nay chữa bệnh, hiện còn kiêng sương gió, chưa thể tới nhà thờ làm lễ được. Vậy xin kính hoạ bài Nhớ động Nhị Thanh[6] của thai huynh, để tỏ lòng cảm mộ, mong thai huynh soi xét.
[5] Chỉ Ngô Thì Sĩ, bố vợ Phan Huy Ích.
[6] Động Nhị Thanh ở tỉnh Lạng Sơn. Khi Ngô Thì Sĩ làm trấn thủ tỉnh này, có sai người khắc tượng mình trên vách động, bên cạnh lại khắc một bài do ông tự đề. Bài thơ Nhớ động Nhị Thanh của Ngô Thì Nhậm tức là bài thơ nhớ cha.
[1] Lời văn đẹp, có ý tứ hay. Ý câu này chỉ bài văn bia trong động Nhị Thanh.
[2] Tiếng gọi chung các thứ áo có thêu vẽ mà nhà vua ban cho các quan to trong triều, ở đây chỉ bức tượng của Ngô Thì Sĩ.
[3] Sách Mạnh Tử, trong đoạn ca tụng việc học tập đạo đức có câu: “Như lấy nước sông Hán mà giặt, lấy nắng mùa thu mà phơi...” Nước sông Hán nhiều, ý nói giặt dễ sạch; nắng mùa thu gắt, ý nói phơi dễ khô. Câu thơ này tác giả có ý nói vẫn hành động đúng những lời dạy của nhạc phụ lúc sinh thời.
[4] Xe gió. Tác giả có ý tưởng tượng như thấy nhạc phụ đi chiếc xe trong gió.