24/09/2024 10:26Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 23/05/2024 17:05
Nguyên tác
輿志傳聞大庾梅，
迂途今擁使旌來。
癯根葱蔚漫林長，
寒磴岧嶢截領開。
泉石生涼猿叫晚，
海天渺望雁飛迴。
曲江風度高千古，
思繹碑銘鎖綠苔。
Phiên âm
Dư chí truyền văn Đại Dữu mai,
Vu đồ kim ủng sứ tinh lai.
Cù căn[1] thông uất man lâm trưởng,
Hàn đặng thiều nghiêu tiệt lãnh khai.
Tuyền thạch sinh lương viên khiếu vãn,
Hải thiên diểu vọng nhạn phi hồi.
Khúc Giang[2] phong độ cao thiên cổ,
Tư dịch bi minh toả lục đài.Dịch nghĩa
Nghe dư địa chí nói có loại cây mai ở núi Đại Dữu,
Nay cầm cờ sứ từ đường xa đến.
Gốc cây gầy gò mà xanh tốt, lan ra khắp rừng,
Bậc đá lạnh cao chót vót, xẻ núi mở ra.
Suối đá bốc hơi mát, vượn kêu buổi chiều,
Biển trời trông man mác, chim nhạn bay trở lại.
Phong độ của Khúc Giang nêu cao nghìn thuở,
Lần đọc bài minh trên tấm bia phủ rêu xanh.Bản dịch của Đào Phương Bình
Tương truyền Đại Dữu có rừng mai,
Cờ sứ đường xa hãy ghé chơi.
Gầy guộc chồi tiên lan khắp núi,
Lạnh lùng bậc đá vắt ngang trời.
Vượn gào, chiều xuống đầy khe lạnh,
Nhạn liệng mờ trông tít biển khơi.
Phong độ Khúc Giang cao vạn thuở,
Bia minh rêu phủ vạch xem chơi.
Nguyên dẫn: Núi Đại Dữu ở giáp giới giữa tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây, trên núi có giống cây mai xanh tốt, cành lá um tùm như rừng, nên gọi là Mai Lĩnh (núi Mai). Trên núi có đường đá vắt ngang, suối chảy xung quanh, vượn khỉ kêu trong bụi cây. Tương truyền, bầy nhạn bay đến đó thì quay trở lại, trên vách đá có khắc chữ “Nhạn hồi nhân viễn” (Nhạn quay trở lại, người đi xa), “Hải thiên nhất tuyến” (Biển trời một tuyến), “Nam thiên toả thược” (Then khoá trời Nam). Vị trí tỉnh Quảng Tây ở ngoài Ngũ Lĩnh. Đời Đường có Trương Cửu Linh người Việt Đông làm đến Tể tướng mới cho mở con đường này. Từ đó thành đường thông xe ngựa, dân địa phương đi lại thuận tiện. Trên núi có miếu thờ Trương Cửu Linh. Thuyền đi tới phủ Nam Hùng, sứ bộ ta phải trèo núi, từ thành phủ Nam An lại đi đường sông.
[1] Gốc cây gầy gò. Thơ Lục Du gọi cây mai là “cù tiên” (vị tiên gầy).
[2] Tên một huyện ở tỉnh Quảng Đông, quê hương Trương Cửu Linh. Trương làm tể tướng, nổi tiếng là người có tài năng, khí phách, đương thời gọi là Khúc Giang công mà không gọi tên thật. Có miếu thờ Trương ở Dữu Lĩnh, miếu có khắc bài minh ca tụng công đức của ông.