22/12/2024 13:33Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Ngũ ngôn cổ phong; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi hongha83 vào 19/04/2016 11:18
Nguyên tác
茫茫雲壤間，
植物一何夥。
蒲柳先凋零，
桃李競容冶。
睠彼歲寒姿，
木中傑三者。
勁節淩秋冬，
貞心閱春夏。
風雪自清奇，
炎暑更蕭灑。
君子有似人，
無可無不可。
足以廉群頑，
足以立眾懦。
氣質便變化。
Phiên âm
Mang mang vân nhưỡng gian,
Thực vật nhất hà khoả.
Bồ liễu tiên điêu linh,
Đào lý cạnh dung dã.
Quyến bỉ tuế hàn tư,
Mộc trung kiệt tam giả.
Kính tiết lăng thu đông,
Trinh tâm duyệt xuân hạ.
Phong tuyết tự thanh kỳ,
Viêm thử cánh tiêu sái.
Quân tử hữu tự nhân,
Vô khả vô bất khả[1].
Túc dĩ liêm quần ngoan,
Túc dĩ lập chúng noạ[2].
Khí chất tiện biến hoá.Dịch nghĩa
Trong khoảng đất trời mênh mang
Cây cỏ sao mà nhiều thế?
Cây bồ, cây liễu điêu tàn trước tiên
Còn cây đào, cây mận đua nhau khoe tươi
Trong các loại cây chịu được rét mùa đông
Thì ba bạn (tùng, trúc, mai) là kiệt xuất
Khí tiết cứng cỏi át cả thu đông
Tấm lòng kiên trinh trải cả xuân hè
Trong gió tuyết vẫn thanh bạch lạ kỳ
Lúc nóng bức vẫn càng thêm tiêu sái
Giống như người quân tử
Không thể mà không gì không thể
Đủ làm cho kẻ tham ngoan hoá ra kẻ liêm
Đủ khiến kẻ hàn kém hoá ra kẻ khá giả
Ngắm tranh ba người bạn này, khí chất liền biến đổiBản dịch của Bùi Văn Nguyên
Đất trời rộng mênh mang
Cây cỏ phong phú quá
Bồ liễu sớm điêu tàn
Mận đào tươi đẹp lạ
Chịu nổi rét mùa đông
Tùng, trúc, mai được cả
Khí tiết át thu đông
Kiên trinh trải xuân hạ
Giá rét vẫn xanh tươi
Nóng bức không tàn tạ
Giống người quân tử thay
"Vô khả vô bất khả"
Người tham thành người liêm
Người kém thành người khá
Ngắm tranh "ba bạn này"
Chất tốt được cảm hoá
[1] Câu này rút ở sách Luận ngữ, ý nói không câu nệ.
[2] Ý ở hai câu này rút từ câu trong sách Mạnh Tử (chương 15, thiên Tận tâm hạ): “Ngoan phu liêm noạ phu hữu lập chí” (Kẻ xằng bậy hoá ra đoan chính, kẻ hèn kém hoá ra kẻ có chí khí).