01/10/2024 14:16Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 28/09/2024 08:54
Nguyên tác
誤身可是悔儒冠，
逆旅乾坤兩鬢斑。
千古文章心上得，
百年薰業鏡中看。
浮蹤劍閣衢唐路，
羈魄衡山湘水間。
極目西風一憑吊，
最憐吾道屬艱難。
Phiên âm
Ngộ thân khả thị hối Nho quan[1],
Nghịch lữ càn khôn lưỡng mấn ban.
Thiên cổ văn chương tâm thượng đắc,
Bách niên huân nghiệp kính trung khan.
Phù tung Kiếm Các, Cù Đường[2] lộ,
Ky phách Hành sơn, Tương thuỷ[3] gian.
Cực mục tây phong nhất bằng điếu
Tối lân ngô đạo thuộc gian nan.Dịch nghĩa
Tấm thân này sai lầm, đáng hối hận vì đã đội chiếc mũ nhà Nho,
Trong khoảng trời đất, kẻ sống gửi hai mái tóc mai đã đốm bạc.
Văn chương thiên cổ là điều có được nơi tâm,
Huân nghiệp trăm năm hãy xem trong gương.
Dấu chân phiêu bồng còn phảng phất nơi Cù Đường, Kiếm Các,
Hồn phách kẻ bị ràng buộc, còn gửi gắm nơi Tương Thuỷ, Hành Sơn.
Ở nơi xa hết tầm mắt, nhờ ngọn gió tây một lần đến viếng,
Thật xót xa, đạo ta sao lắm nỗi gian truân.
Đỗ Thiếu Lăng tức Đỗ Phủ (712-770), nhà thơ vĩ đại đời Đường, tự Tử Mỹ. Vì có nhà ở Thiếu Lăng phía nam thành Trường An, nay thuộc tỉnh Thiểm Tây, nên có biệt hiệu là Thiếu Lăng. Lỗi Dương ở phía đông nam huyện Hành Dương, tỉnh Hồ Nam. Theo tiểu sử của Đỗ Phủ thì nhà thơ mất trên một con thuyền ở phía thượng du sông Tương; vì gia đình nghèo không đưa về chôn ở quê nhà, bèn quàn tại Nhạc Châu. 43 năm sau (843) có người cháu là Đỗ Tư Nghiệp mới đem hài cốt về Yển Sư táng dưới núi Thú Dương, tỉnh Hà Nam. Tuy vậy, ở Lỗi Dương vẫn có ngôi mộ giả do huyện lệnh họ Nhiếp xây để kỷ niệm Đỗ Phủ.
[1] Tức mũ của quan lại thời phong kiến, ý nói công danh làm người ta lầm lỡ.
[2] Thuộc huyện Từ Châu, tỉnh Tứ Xuyên nơi Đỗ Phủ cùng gia đình chạy
loạn Sử Tư Minh năm 762.
[3] Núi Hành Sơn và sông Tương đều ở tỉnh Hồ Nam.