01/01/2025 00:43Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Vãn Đường
Đăng bởi Diệp Y Như vào 14/04/2010 23:40
Nguyên tác
多病欣依有道邦，
南塘宴起想秋江。
捲簾飛燕還拂水，
開戶暗蟲猶打窗。
更閱前題已披卷，
仍斟昨夜未開缸。
誰人為報故交道，
莫惜鯉魚時一雙。
Phiên âm
Đa bệnh hân y hữu đạo bang[1],
Nam Đường[2] yến khởi tưởng thu giang[3].
Quyển liêm phi yến hoàn phất thuỷ,
Khai hộ ám trùng do đả song[4].
Cánh duyệt tiền đề dĩ phi quyển,
Nhưng châm tạc dạ vị khai cang[5].
Thuỳ nhân vị báo cố giao đạo,
Mạc tích lý ngư thì nhất song[6].Dịch nghĩa
Thân nhiều bệnh nhưng mừng vì nước thái bình,
Ở Nam Đường, bệnh xong trở dậy bỗng nhớ sông thu.
Vén màn lên, con én cứ bay liệng giỡn nước,
Mở cửa ra nhưng con trùng buổi tối còn ở trên song cửa.
Đọc lai Lời nói đầu đã phê quyển,
Hũ rượu đêm qua vẫn chưa mở.
Có ai vì ta nhắn với bạn bè cũ biết,
Đừng tiếc đôi cá chép gởi bức thư cho ta lúc này.Bản dịch của Lê Quang Trường
Nước thịnh, bệnh nhiều dạ vẫn vui,
Nam Đường trở giấc nhớ sông thu.
Vén màn én sớm còn chao nước,
Mở cửa trùng đêm mải luyến lưu.
Đọc lại lời đầu đà điểm bút,
Đêm tàn hũ rượu hãy chưa khui.
Ai người nhắn với bạn bè cũ,
Đôi chép tiếc gì một bức thư.
Thuỷ trai tức nơi ở gần ờ sông. Năm Hội Xương thứ 5 (845) đời Đường Vũ Tông, tác giả trở về Lạc Dương, Hà Nam, dắt díu cả nhà về ở với em là Hy Tẩu, lúc ấy ông mắc nhiều bệnh. Bài này làm vào khoảng giữa mùa hạ, thu năm ấy, để tả lại tình cảnh sau cơn bệnh và nỗi buồn nhớ bạn của ông. Mỗi chữ như có thần, quả là kiệt tác.
[1] Nước có đạo. "Luận ngữ", "Vệ Linh công" chép: "Bang hữu đạo, tắc sĩ" (Nước có đạo thì ra làm quan). Đạo ở đây chỉ nền chính thịnh trị.
[2] Chỉ thuỷ trai. Thuỷ trai ở gần Nam Đường nên dùng để chỉ.
[3] Sông thu, ở đây chỉ Khúc Giang ở Trường Giang vào thu.
[4] Hai câu thơ này tả cảnh để ngụ ý tác giả, được khen là đặt bút như có thần.
[5] Hai câu thơ này có ý nói tác giả sau khi bệnh dậy mắc chứng hay quên và tửu lượng cũng giảm.
[6] Song lý ngư: đôi cá chép, còn chỉ thư tín vì xưa thường dùng hộp gỗ hình đôi cá chép để đựng thư. "Ẩm mã Trường Thành quật" của Thái Ung có câu: "Khách tòng viễn phương lai, Di ngã song lý ngư; Hô nhi phanh lý ngư, Trung hữu xích tố thư" (Khách từ phương xa đến, Tặng ta đôi cá chép; Gọi trẻ làm cá nấu, Bên trong có thư lụa trắng). Hai câu cuối có ý nói, ở thuỷ trai cô đơn tịch mịch luôn mong bạn bè gửi thư đến.