21/12/2024 21:09Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Phú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 22/09/2024 10:50
Than ôi!
Thềm xuân[1] toả khói, mơ màng chạnh buổi thần hôn[2];
Xe liễu pha sương, bát ngát cách vời kim cổ.
Nỗi gió cây khôn xiết năn than[3];
Ràng trời đất ngõ[4] mong giãi tỏ.
Kể từ thuở trên tay gây dựng, việc khởi gia[5] từng trải mấy mưu toan;
Cảm những khi dưới gối bộ trì, tình dục tử[6] biết bao nhiêu công khổ.
Vẩy vun thêm vững nền nhân[7];
Sum họp lần lên cõi thọ.
Kim ước[8] thẻ tiên[9] chất chở, áo ban còn vui tiệc di du[10];
Nào ngờ máy tạo đổi thay, giấc mộng đã tỉnh cơn biến cố.
Gió vàng hiu hắt niềm côi;
Mây bạc mịt mù nẻo cũ.
Bạn giai lão[11] cầm loan dứt khúc, rũ mái tơ mà tuôn lệ biệt ly;
Dấu thừa hoan xe hạc khơi chừng, nương đệm cỏ đau lòng nhụ mộ[12].
Thanh dung[13] từng in thuở kiến văn[14];
Nghi lễ chỉn thẹn đường báo bổ.
Một bữa điện[15] trước kỳ dẫn tống, lạt lẽo mùi nước suối rau khe;
Mấy lời văn thấu nẻo chứng minh, ngậm ngùi vẻ mây thu đỉnh Hỗ.
Hỡi ôi cảm thay!
Nguyên chú: Mùa đông năm Quý Dậu [1813].
Phạm Văn Ánh phiên âm từ chữ Nôm.
[1] Xuân tức cây xuân. Theo sách Trang Tử, cây xuân là loại cây sống lâu, với nó, tám nghìn năm chỉ như một mùa xuân, một mùa thu. Sau, hình tượng cây xuân được dùng ví với người cha. Thềm xuân trong bài chỉ người cha.
[2] Sớm tối, đây nói về việc con hiếu sớm hỏi, tối thăm cha mẹ.
[3] Ý nói cây muốn lặng gió chẳng muốn dừng, khó có thể làm gì được.
[4] Từ cổ, nghĩa là vẫn, hằng... Ngõ mong: vẫn mong.
[5] Gây dựng gia đình.
[6] Nuôi con.
[7] Nền móng nhân nghĩa.
[8] Nay ước.
[9] Cũng như tuổi tiên.
[10] Vui vẻ.
[11] Tức vợ chồng.
[12] Con nhỏ, lòng kính yêu của con trẻ đối với cha mẹ.
[13] Giọng nói và hình dáng.
[14] Nhìn và nghe.
[15] Lễ cúng.