21/12/2024 19:46Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Phú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 20/09/2024 22:44
Than ôi!
Nguyệt in phách quế, mái trường thu vừa dãi vẻ làu làu;
Sương ủ hồn hoa, miền thượng uyển chợt lay mùi thoang thoảng.
Nẻo chân du quạnh quẽ biết đâu tìm;
Niềm vĩnh mộ bâng khuâng hằng chạnh tưởng.
Giọt ngân phái cấu[1] nên vẻ quý, duyên hảo cầu thêm giúp mối tu tề;
Khúc thư châu[2] trỗi sánh tiếng hoà, khổn nội tắc[3] đã gây nền nhân nhượng.
Rành rành bút đỏ đua thơm;
Chói chói sách vàng rạng rạng.
Hồ đỉnh[4] ngậm ngùi cung nọ, suốt rắp chìm châu nát ngọc đã từng nguyền;
Cung khôn[5] bịn rịn gối nào êm, vì vun quế quyến lan nên hãy gượng.
Tự xung linh[6] hay gìn giữ hiếu tư;
Từ đức cũng thoả vui vinh dưỡng.
Nối tiên chí phải dốc bề trí kính, dấu sân huyên[7] đôi chốn sum vầy;
Cảm mẫu nghi mà hay buổi thừa hoan[8], vẻ áo [?] xưa kia mường tượng.
Mong gót tiên chồng chất thêm cao;
Hiềm máy tạo so le không lượng.
Sương nắng bấy chầy ngăn trướng thuý, băn khoăn thiên bữa ngọc lò đan;
Gió mây xảy phút ruổi xe loan, khơi diễn nẻo non Bồng vườn Lãng[9].
Lễ theo tình tròn cuộc mới cam;
Đức so thọ mếch cân chưa đáng.
Dầu ngự đoái di thể sữa măng vài chút, lòng quyến lành đành có vẻ vang thêm;
Dầu ngự cảm cố khư[10] hương khói đôi chòm, lề ân tuất vốn còn nhuần gội xuống.
Ấy tấc vuông[11] chăm một [?] thành;
Ắt mảy chút cũng thấy lên tinh sảng.
Ôi, bóng quạnh nước mây;
Thoi đưa ngày tháng.
Dường tiêu lan, dường thế [phát][12] bên thềm;
Dấu cư vũ[13] bỗng lạnh lùng dưới trướng.
Nguyện cũ hẳn nay trọn vẹn, bên đan lăng quanh quất mạch liên châu;
Khí thiêng duy để dặc dài, trong thanh miếu[14] ngạt ngào mùi quán sưởng[15].
Rày nhân:
Cách bánh liễu dư[16];
Bày hàng thái trượng[17].
Nhìn hâm vệ[18] chạnh ngưng mọi vẻ, đường u hiển xa lìa;
Dâng điện diên[19] cúi dãi mấy lời, mối luân thường tỏ sáng.
Hỡi ôi cảm thay!
Nguyên chú: Lối văn Quốc âm. Mùa đông năm Kỷ Mùi [1799].
Phạm Văn Ánh phiên âm từ chữ Nôm.
Vũ hoàng hậu tức Lê Ngọc Hân, bắc cung hoàng hậu của vua Quang Trung.
[1] Gây dựng nên.
[2] Ý nói đến bài Quan thư trong Kinh thi.
[3] Những khuôn mẫu ở chốn khuê phòng.
[4] Tương truyền là nơi Hiên Viên thăng tiên.
[5] Cung của nữ quý tộc ngày xưa như cung của thái hậu, hoàng hậu...
[6] Từ lúc tuổi còn nhỏ.
[7] Sân của mẹ, cũng dùng chỉ người mẹ.
[8] Theo hầu khiến cha mẹ được vui.
[9] Chỉ cõi tiên.
[10] Gò cũ.
[11] Chỉ trái tim.
[12] Mái tóc.
[13] Châu ngọc, hoặc ngọc thạch dùng làm đồ trang sức, đây dùng chỉ người.
[14] Tức thái miếu. Đây chỉ miếu mạo nói chung.
[15] Mùi rượu cúng tế.
[16] Chiếc xe chở linh cữu.
[17] Nghi trượng rực rỡ.
[18] Xe cộ và nghi vệ.
[19] Cỗ cúng.