20/09/2024 08:31Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 03/09/2024 08:00
Nguyên tác
秋回不必到棋堂，
棋影低徊綠柳塘。
局勢風雲旁易瞭，
陣途車馬畫成章。
矯情幾得圍山墅，
魁手何須說海陽。
睹著贏輸消永漏，
秋殘豈乏燕閒方。
Phiên âm
Thu hồi bất tất đáo kỳ đường,
Kỳ ảnh đê hồi lục liễu đường.
Cục thế phong vân bàng dị liệu,
Trận đồ xa mã hoạ thành chương.
Kiểu tình kỷ đắc vi sơn thự[1],
Khôi thủ hà tu thuyết Hải Dương[2].
Đổ trước doanh thâu tiêu vĩnh lậu,
Thu tàn khởi phạp yến nhàn phương.Dịch nghĩa
Thu về, bất tất phải tới ngôi nhà có bàn cờ,
Bóng bàn cờ phảng phất ở bờ liễu xanh.
Thế cuộc như mây như gió, người ngoài nhìn thấy rõ,
Lối trận nào xe nào ngựa, vẽ thành bản đồ.
Mấy ai nén tình riêng ngồi chơi cờ ở biệt thự trên núi,
Cần gì phải nói đến tay cừ khôi ở Hải Dương.
Nhìn kỹ được thua, để tiêu khiển canh dài,
Thu tàn, há thiếu cách làm cho an nhàn.Bản dịch của Phạm Trọng Chánh
Thu về chẳng phải đến kỳ đường,
Thấp thoáng bàn cờ dưới liễu buông.
Thế cuộc gió mây ngoài thấy rõ,
Trận nào xe ngựa vẽ thành chương.
Nén lòng cờ vẫn nơi sơn thự.
Chẳng nói tay cừ xứ Hải Dương.
Nhìn kỷ được thua đêm thức trắng,
Thu tàn đâu thiếu cảnh nhàn phương.
[1] Tấn thư: Tướng Tần là Bồ Kiên đem quân vào cướp phá nhà Tấn, vua Tấn phong cho Tạ An làm Tư mã giúp tướng Hoàn Ôn đánh giặc. An là người có mưu lược, khi giặc tiến công mà An vẫn ngồi đánh cờ ở biệt thự trên núi, nhưng lúc đó là lúc An đang nghĩ cách đánh giặc. Sau quân Bồ Kiên thua to, phải rút chạy. An lập được chiến công hiển hách, được tiến phong đến hàm Thái phó.
[2] Giai thoại chép Vũ Huyên quê ở làng Đan Loan, huyện Đường An, xứ Hải Dương, đỗ tiến sĩ đời Lê, là người rất cao cờ. Một hôm vua đánh cờ tiếp sứ thần Mãn Thanh. Vũ Huyên được cử làm vệ sĩ cầm lọng cho nhà vua lúc trời nắng, ông chọc thủng lọng cho ánh sáng lọt soi xuống bàn cờ. Nhà vua cứ việc đi theo đốm sáng trên bàn cờ. Kết quả vua Lê thắng.