21/01/2025 11:13Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 02/09/2024 16:04
Nguyên tác
留秋繾綣到西堂,
未許商音閟竹塘。
吳水落楓催客思,
陶山採菊興詩章。
風敲爽籟天鳴曉,
露浸空庭地伏陽。
蕭颯懷秋腔逸調,
琴聲正是挽秋方。
Phiên âm
Lưu thu khiển quyển đáo tây đường,
Vị hứa thương âm[1] bí trúc đường.
Ngô thuỷ lạc phong[2] thôi khách tứ,
Đào sơn thái cúc[3] hứng thi chương.
Phong xao sảng lại thiên minh hiểu[4],
Lộ tẩm không đình địa phục dương.
Tiêu táp hoài thu xoang dật điệu,
Cầm thanh chính thị vãn thu phương.Dịch nghĩa
Giữ thu, lưu luyến tới nhà phía tây,
Chưa cho tiếng thu im bặt trong bờ trúc.
Lá phong rụng sông Ngô, giục giã lòng khách,
Hái cúc trên núi Đào, cảm hứng nên thơ.
Gió khua sáo trời, phát ra tiếng vang buổi sớm3,
Móc dầm sân vắng, dưới đất phục sẵn khí dương.
Nhớ tiếng thu xào xạc, lựa thanh điệu dặt dìu,
Tiếng đàn kia chính là nơi níu mùa thu lại.Bản dịch của Phạm Trọng Chánh
Mời thu lưu luyến tới nhà tây,
Chẳng hẹn thu âm đến trúc gầy.
Rụng lá sông Ngô lòng khách giục,
Níu đào hái cúc hứng thơ đầy.
Gió khua vang sáo trời trong sớm,
Sương xuống sân vàng đất khói bay.
Nhớ tiếng thu đưa dìu dặt điệu,
Tiếng đàn ai gửi chút thu nay.
[1] Trong ngũ âm thì tiếng “thương” ứng với mùa thu, cho nên tiếng “thương” là tiếng thu.
[2] Thơ Đường: “Phong lạc Ngô giang lãnh” (Lá phong rụng sông Ngô lạnh lùng).
[3] Câu này muốn nhắc tới câu thơ “Thái cúc đông ly hạ” (Hái cúc dưới giậu đông) của Đào Tiềm. Đồng thời nhắc tới việc hái cúc cũng là nói tới mùa thu.
[4] Câu thơ này tác giả mượn ý trong thiên Tề vật luật sách Trang Tử: “Nhữ văn nhân lại nhi vị văn địa lại, nhi vị văn thiên lại phù?...” (Ngươi có nghe tiếng sáo người nhưng chưa nghe tiếng sáo đất, ngươi có nghe tiếng sáo đất, nhưng chưa nghe thấy tiếng sáo trời...).