20/09/2024 10:01Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 03/09/2024 07:41
Nguyên tác
玉溫山峙最堂堂，
不比清虛雪月塘。
旋矩行規真道理，
咳珠唾璧儘詞章。
柏松蒼老凌寒歲，
鉛汞丹成養健陽。
榮衛如公知勿藥，
保躬元有太和方。
Phiên âm
Ngọc ôn sơn trĩ, tối đường đường,
Bất tỉ thanh hư tuyết nguyệt đường.
Toàn củ hành quy chân đạo lý,
Khái châu thoá bích tẫn từ chương.
Bách tùng thương lão lăng hàn tuế,
Duyên hống[1] đan thành dưỡng kiện dương.
Vinh vệ như công tri vật dược,
Bảo cung nguyên hữu thái hoà phương[2].Dịch nghĩa
Nhuần nhã như ngọc, vững chắc như núi, rất đường hoàng,
Không thể đem sánh với tuyết nguyệt thanh hư.
Đi đứng khuôn phép, thật đúng đạo lý,
Phun châu nhả ngọc, thảy đều là văn chương.
Tùng bách xanh tốt già dặn vượt qua năm rét,
Duyên hống luyện đan đã thành, nuôi khí dương mạnh.
Huyết khí như ông, chắc không cần thuốc,
Giữ mình sẵn có phương thái hoà rồi!Bản dịch của Phạm Trọng Chánh
Ngọc nhuần non vững dáng đường đường,
Chẳng sánh như trăng tuyết vô thường.
Đi đứng phép khuôn theo đạo lý,
Phun châu nhả ngọc thảy văn chương.
Bách tùng già vượt qua cơn rét,
Duyên hống luyện đan nuôi khí dương.
Huyết khí anh không cần đến thuốc,
Giữ mình sẵn có Thái hoà phương.
Nguyên dẫn: Vừa nghe quý sảnh[3] bị mệt, đang phải điều trị, kính chúc chóng lành. Hiện nay ở thành việc công bề bộn cấp bách, mong xe thai huynh sớm tới để giúp cho mọi việc giao tiếp được thoả lòng người trông vào. Đó là điều tha thiết, mong thai huynh chú ý. Tinh thần tình cảm của bọn ta cùng với nguyên khí thái hoà chu toàn cho nhau, lòng thành khôn xiết, mạnh mẽ không ngừng, anh hoa tinh tuý vẫn không suy chuyển. Còn như khí huyết trong cơ thể hoặc bị phong sương trêu cợt, thì cũng vẫn là chuyện có thể đùa cợt được, nhưng đạo thì không thể đùa cợt được. Bậc chí nhân thể hội được cái đạo, cần gì phải dùng lời mơn trớn. Kính theo vần cũ, làm thơ thay lời vấn an, mong thai huynh soi xét cho.
[3] Từ tôn xưng, trong bài tác giả dùng để chỉ Ngô Thì Nhậm.
[1] Duyên là chì, hống là thuỷ ngân. Xưa, người theo Đạo giáo dùng hai vị này luyện thành thuốc trường sinh. Do đó người ta dùng hai chữ này để nói bóng phương thuốc tiên.
[2] Thiệu Ung thời Tống hay uống rượu nhưng uống rất điều độ, ông gọi rượu là “Thái hoà thang”. Ở đây, tác giả cũng dùng ý ấy mà đổi chữ “thang” làm chữ “phương” để nói sự điều độ của bạn chứ không phải có bài thuốc thực.