21/12/2024 21:08Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt; Nước: Trung Quốc; Thời kỳ: Nam Tống, Kim
Đăng bởi Vanachi vào 09/03/2008 13:51
Nguyên tác
切切秋蟲萬古情，
燈前山鬼淚縱橫。
鑒湖春好無人賦，
岸夾桃花錦浪生。
Phiên âm
Thiết thiết thu trùng[1] vạn cổ tình,
Đăng tiền sơn quỷ[1] lệ tung hoành.
Giám hồ[2] xuân hảo vô nhân phú,
Ngạn giáp đào hoa cẩm lãng sinh[3].Dịch nghĩa
Nỗi lòng của người xưa như tiếng côn trùng mùa thu thê lương,
Trước đèn (thấy) ngang dọc quỷ núi đang khóc.
Giám hồ mùa xuân tươi đẹp mà không có ai làm thơ phú,
Bên bờ hoa đào trôi theo sóng gấm.Bản dịch của Như Quy
Da diết trùng thu vạn cổ tình,
Trước đèn quỷ núi lệ tung hoành.
Giám Hồ xuân đẹp không thơ phú,
Bờ biếc hoa đào sóng gấm sinh.
Bài này luận về trường phái thơ khổ ngâm đời Trung và Vãn Đường, với hai đại diện tiêu biểu nhất là Lý Hạ và Mạnh Giao. Thơ của hai ông trầm uất, thê lương, với những hình ảnh “thu trùng” và “sơn quỷ”, đặc trưng cho giới bần sĩ văn nhân đời Trung-Vãn Đường, không còn khí phách hào sảng, thanh tân của những thi nhân đời Thịnh Đường, mà tiêu biểu là Lý Bạch.
[1] Thu trùng, sơn quỷ: những hình ảnh u sầu hay được dùng trong thơ của Lý Hạ và Mạnh Giao. Câu đầu ý nói thơ tả tình thì da diết thê lương như tiếng côn trùng mùa thu, câu thứ hai ý nói thơ tả cảnh trước đèn thì như thấy những cảnh ma quỷ khóc.
[2] Còn gọi là Kính hồ 鏡湖, một hồ lớn có cảnh đẹp ở tỉnh Chiết Giang. Hồ này có tên là Hạ Giám hồ vì vua Đường Minh Hoàng sau khi đọc bài “Kính hồ” của Hạ Tri Chương, phong cho ông làm chức Bí thư giám.
[3] Câu thơ của Lý Bạch trong bài Anh Vũ châu. Hai câu cuối ý nói, những cảnh tươi đẹp như mùa xuân ở Giám Hồ thì không có ai thơ phú, để mặc cho sóng gấm và hoa đào trôi bên bờ.