20/09/2024 16:01Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 18/09/2024 20:28
Nguyên tác
朔越雞年日屬人，
斗回參尾歲開新。
絳閽彩耀繁花地，
葭管祥開煦煖辰。
萬戶煙花留繡帖，
四城車馬轉香塵。
韶芳風物吟杯裏，
鶯柳誰家訪比鄰。
Phiên âm
Sóc việt kê niên nhật thuộc nhân,
Đẩu hồi Sâm Vĩ[1] tuế khai tân.
Giáng hôn thái diệu phồn hoa địa,
Gia quản tường khai[2] hú noãn thần.
Vạn hộ yên hoa lưu tú thiếp[3],
Tứ thành xa mã chuyển hương trần[4].
Thiều phương phong vật ngâm bôi lý,
Oanh liễu thuỳ gia phỏng tị lân.Dịch nghĩa
Ngày thuộc về con người tháng giêng năm con gà,
Sao Bắc Đẩu xoay về phía sao Sâm sao Vĩ, năm mới đã mở ra.
Cổng thành màu đỏ rạng ngời, đây là chốn phồn hoa,
Ống tro cỏ lau mở ra điềm lành, là khi khí ấm áp.
Muôn cửa khói hoa còn lưu trên thiếp lụa,
Ngựa xe bốn phía kinh thành làm bay làn bụi thơm.
Cảnh vật mùa xuân thơm ngát ở trong câu thơ ngâm lúc uống rượu,
Nhà ai chim oanh trong chòm liễu, tới thăm hàng xóm.
Phạm Văn Ánh dịch nghĩa.
Nhân nhật là ngày mồng 7 tháng giêng. Tương truyền Nữ Oa tạo ra con người và vạn vật, sau khi tạo ra các loài vật như gà, chó, lợn, trâu, ngựa... đến ngày mồng 7 tháng giêng mới tạo ra con người, cho nên gọi ngày này là “nhân nhật”.
[1] Các ngôi sao Đẩu, Sâm, Vĩ đều thuộc Nhị thập bát tú. Sao Đẩu thuộc chòm Huyền Vũ ở phương bắc, sao Sâm thuộc chòm Bạch Hổ ở phương tây, sao Vĩ thuộc chòm Thanh Long ở phương đông.
[2] Xưa, để xem khí trời, người ta dùng các loại tro than bỏ vào trong các ống khác nhau, rồi trên cơ sở quan sát các ống đó để biết sự thay đổi của thời tiết.
[3] Thiếp lụa, chỉ câu đối xuân dán ngoài cửa các gia đình khi tết đến.
[4] Bụi thơm: nguyên là “hương trần”, là nhã từ, thường chỉ bụi do người đẹp đi qua bay lên. Ở đây chỉ bụi đường do ngựa xe qua lại tấp nập bay lên.