18/09/2024 02:18Thi Viện - Kho tàng thi ca Việt Nam và thế giới
Thể thơ: Thất ngôn bát cú; Nước: Việt Nam; Thời kỳ: Hậu Lê, Mạc, Trịnh-Nguyễn
Đăng bởi tôn tiền tử vào 01/07/2024 09:11
Nguyên tác
山旁曲巷舊衡茅，
使者歸來乍解袍。
春律載臨分煦暖，
賓筵初設共推敲。
晶熒夜火延村起，
拂掠東風送焰高。
回祿無情灰劫盡，
拙鳩未必早成巢。
Phiên âm
Sơn bàng khúc hạng cựu hành mao,
Sứ giả quy lai sạ giải bào.
Xuân luật tái lâm phân hú noãn,
Tân diên sơ thiết cộng thôi xao[1].
Tinh huỳnh dạ hoả diên thôn khởi,
Phất lược đông phong tống diệm cao.
Hồi Lộc[2] vô tình hôi kiếp tận,
Chuyết cưu[3] vị tất tảo thành sào.Dịch nghĩa
Dưới mái tranh cũ trong ngõ núi quanh co,
Sứ giả trở về vừa cởi xong chiếc áo bào.
Tiết xuân đã đến mang lại khí trời ấm áp,
Tiệc khách mới mở, đang cùng lựa chọn tứ thơ.
Bỗng lửa rực cháy, lan ra khắp thôn xóm,
Gió đông lại thốc tới, ngọn lửa càng lên cao.
Thần lửa vô tình đã thiêu tất cả thành tro bụi,
Như chim cưu vụng về, ta chắc gì dựng được tổ ấm ngay.Bản dịch của Đỗ Ngọc Toại
Sườn non ngõ hẻm túp hành mao,
Sứ giả về chơi, mới cởi bào.
Xuân cũng thuận chiều thêm ấm áp,
Thơ đương cùng bạn mải thôi sao.
Đương đêm sực thấy ven làng cháy,
Gió mạnh dường xui ngọn lửa cao.
Hồi Lộc nỡ lòng thiêu hết sạch,
Chim cưu có tổ biết năm nao!
Nguyên dẫn: Tôi đi sứ trở về, vì đau chân nên ở lại thành để điều trị, cuối tháng Chạp mới về tới nhà cùng bạn bè thân thuộc khoản tiếp. Vào buổi chiều đầu xuân, ngày mồng 7 tháng Giêng, chợt ông bạn đỗ cùng khoa ở An Lũng đến thăm, tôi đặt tiệc rượu và bình thơ, mới vài khắc chưa say thì chiếc điếm ở ngõ Ngói trong ấp bị cháy, nhân gặp gió mạnh lửa bốc cao, trong khoảnh khắc cháy lan ra mất hơn trăm nóc nhà, nhà tôi cũng bị cháy ra tro.
Tân Hợi tức năm 1791.
[1] Chỉ việc lựa chọn tứ thơ, cân nhắc từng từ từng chữ.
[2] Tên vị thần gây ra hoả hoạn theo truyền thuyết ngày xưa.
[3] Thơ Thước sào, Kinh thi có câu: “Duy thước hữu sào, Duy cưu cư chi” (Chim khách có tổ, Chim cưu đến ở), ý nói chim cưu vụng về không biết làm tổ.